Από το βιβλίο του Βασιλείου Δάρα "ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΟΥ ΣΕΡΒΟΥ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ Αθήνα 1988"
Μετά το έπος στα κακοτράχαλα βουνά της Αλβανίας, ήρθε η μαύρη λαίλαπα του παράφρονα Χίτλερ και η χώρα μας βρίσκεται στα δεσμά της τριπλής κατοχής· της Ιταλικής και Γερμανικής, και στη Μακεδονία της Βουλγαρικής κι ένας βαρύς βραχνάς πλάκωσε τα στήθια των Ελλήνων.
Στις καρδιές όλων μας, έχουν μείνει οι θλιβερές αναμνήσεις της μαύρης εκείνης περιόδου, γεμάτης αγωνία, φόβο και τρόμο. Πρόσωπα σκελετωμένα από την πείνα και τη φτώχεια, πρόσωπα φοβισμένα. Η ξυπολησιά και η κακοεντυμασία , ήταν τα φοβερά δείγματα της κατοχής. Το κριθαρόψωμο, το γκορτσάλευρο με βελανίδια ανακατεμένα, αλεσμένα στο μύλο και πού και πού, λίγο σιτάρι, ήταν το ψωμί.
Πολλοί άλλαζαν υφάσματα, μεταξωτά, σεντόνια κοστούμια και χίλια δυό πράγματα, για λίγο σιτάρι ή κριθάρι γιατί πείναγαν. Από τα γειτονικά Λαγκάδια, τη Δημητσάνα.. πολλοί έρχονταν στου Σέρβου για κάποια βοήθεια.
Πολλοί χωριανοί μας από το φόβο μην τους τα πάρουν οι εχθροί, είχαν κρύψει τρόφιμα και πράγματα σε απίθανοι μέρη. ‘Αλλοι είχαν ανοίξει τρύπες στα υπόγεια των σπιτιών. ‘Αλλοι είχαν χτίσει διπλούς τοίχους και στο ενδιάμεσο, είχαν κρύψει πράγματα και άλλοι μετέφεραν σε καλύβια έξω από το χωριό τα υπάρχοντά τους. Συνέβαινε, ό,τι συνέβαινε και στον καιρό του Ιμπραήμ. Αυτά που διαβάζαμε στην ιστορία, τα ζήσαμε και μεις μέσα στον αιώνα της προόδου και του πολιτισμού τον 20ο αιώνα.
Αξέχαστοι θα μείνουν οι μακρινοί δρόμοι και τα νυχτοπερπατήματα των Σερβαίων που πήγαιναν με τα πόδια για την αγορά καπνού από το ‘Αργος και ανταλλαγή στην Ηλεία με λάδι και σταφίδα, για την παρασκευή σταφιδόψωμου ή για την προμήθεια αλατιού από το Κατάκολο και ανταλλαγή με λίγο αραποσίτι ή μπιζέλια στα χωριά της Μαντινείας, για να κρατήσουν στη ζωή τις οικογένειές τους. Είναι κάτι, που μένει ζωηρό στη μνήμη, εκείνων που ζήσαν την περίοδο.
‘Οπως επίσης αξέχαστη θα μείνει η φοβερή εκείνη εποχή της πείνας, όταν στυλοβάτης της ζωής ήταν ο ΕρυΘρός Σταυρός, και ο γράφων, Φλεβάρη του 1944 μεταφέροντας Τρόφιμα του Φιλανθρωπικού Οργανισμού από την Τρίπολη, επί δεκαήμερο κλείστηκα στην Αλωνίσταινα με τα χιόνια και στη συνέχεια ήρθε όλο το χωριό προς παραλαβή, κουβαλώντας τα προμηθευόμενα στο χωριό άλλοι ζαλωμένοι και άλλοι με μουλαρογάϊδουρα με μια χωρίς προηγούμενο ταλαιπωρία!
Μέσα όμως σε αυτές τις άθλιες συνθήκες ζωής, που δεν έσβησε κάθε ελπίδα για το αύριον και τη λευτεριά της άτυχης πατρίδας, από τις αρχές κιόλας, της κατοχής, σχηματίστηκαν αντιστασιακές οργανώσεις, που όλες εργάζονταν κρυφά και συνωμοτικά, για το διώξιμο του κατακτητή, τη λευτεριά.
Του Σέρβου, μέσα στην καθολική αντίσταση του λαού, με τις τοπικές του οργανώσεις ΕΑΜ και ΕΠΟΝ, προσφέρει τη δική του συμβολή με τις αντιστασιακές του δραστηριότητες και εκδηλώσεις. Με τα σαμποτάζ που παίρνει μέρος όλο το χωριό στον Άσπρο Βράχο Μπερτσιάς, στο δρόμο Δημητσάνας Στεμνίτσας και στις Τρεις Βρύσες των Λαγκαδίων με 20 μόνο γυναίκες του χωριού.
Με τη συμμετοχή στον ένοπλο ΕΛΛΑΣ, με το να εκτελεί ο καθένας το καθήκον του στο πόστο που του είχε ανατεθεί. Ενώ τόνωση του εθνικού συναισθήματος, έδιναν στο χωριό τα Θεατρικά έργα, που κάναν τις μέρες της σκλαβιάς λιγότερο αφόρητες.
Δεν άργησε όμως ανάμεσα στις πατριωτικές οργανώσεις να γεννηθεί το μικρόβιο της διχόνοιας και καλλιεργήθηκε μια άσχημη εποχή με καταστρεπτικές συνέπειες σε πολλές περιοχές και με προέκταση τον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε (1946— 1949). Ευτυχώς, για του Σέρβου, δεν πήρε έκταση η διαίρεση αυτή κι ετσι δε μπορούμε να πουμε ότι ειχαμε θύματα, σε σχέση με άλλες περιοχές. Το μόνο θύμα των Γερμανών ήταν ο Γεώργιος Ηλ. Παναγόπουλος (Κόχρας).
Το Σεπτέμβρη του 1943 η Ιταλία έκανε ανακωχή με τους συμμάχους μας. Μόνοι κυρίαρχοι μείναν οι Γερμανοί και η ζωή γίνεται πιο δύσκολη, πιο επικίνδυνη. Και δω, μου ‘ρχεται στο νου, ένα ανεκδιήγητο περιστατικό που συνέβη στο χωριό.
‘Ενα ολόκληρο τάγμα. από τετρακόσιους Γερμανούς το καλοκαίρι του 1943, που ‘ρχόταν από την Αετορράχη Αράπηδες, κατασκήνωσε στου Σέρβου σ’ όλη την Περιοχή Αγιάννη, Τρανηβρύσης. Τι σύμπτωση όμως! ‘Ενα σημείωμα των ανταρτών, σταλμένο στον υπεύθυνο του χωριού, που μιλούσε γα τις κινήσεις των Γερμανών, είχε κρυφτεί κάτω από μια πέτρα στην καρυδιά, στους κήπους (δυτικά του χωριού). Στην πλάκα κείνη, πήγε και κάθισε ο επικεφαλής των Γερμανών αξιωματικός και αφού κάθισε για λίγο, τη μετέφερε ο ίδιος πιο πέρα και την έβαλε προσκέφαλο να λιαστεί. Στιγμές φοβερές, φρίκης και αγωνίας, για όσους γνώριζαν το μυστικό του σημειώματος!
Ευτυχώς. που ο Γερμανός δεν το αντιλήφθηκε και το χωριό σώθηκε. Γιατί ποιός ξέρει, τις συνέπεις, τα αντίποινα!
Η καθολκή αντίσταση του λαού (1941 - 44) φυσική συνέχεια του αλβανικού έπους και των Μακεδονικών οχυρών κατά του ναζισμού, είναι ένα ατιό τα λαμπρά ορόσημα της ιστορικής πορείας του Έθνους μας. Πέρα όπως απ’ αυτό κλείνει μέσα της ένα δίδαγμα: Πόσα πολλά και υψηλά μπορούμε να επιτελέσουμε εμείς σι ‘Ελληνες, όταν είμαστε ενωμένοι, όταν το σαράκι της διχόνοιας δε μας δηλητηριάζει, όταν με μια λέξη κυριαρχεί όχι ο εθνικός διχασμός αλλά η εθνική συμφιλίωση.
Θα ήταν εδώ όμως παράλειψη, αν δεν σημειώσουμε ότι και στην Κορέα, σ’ αυτή τη μακρινή χώρα της Άπω Ανατολής, το χωριό μας, έδωσε το παρόν, με τα δυό του παιδιά, το Δημήτριο Γ. Τρουπή και τον Παναγή Ι. Παναγόπουλο, που γύρισε τραυματίας.
