Αποτελεί την πνευματική παρακαταθήκη του Γέρου του Μωριά προς τη νέα γενιά. Εκφωνήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1838 στην Πνύκα και πρωτοδημοσιεύτηκε στις 13 Νοεμβρίου 1838 στην αθηναϊκή εφημερίδα «Αιών», που εξέδιδε ο ιστορικός Ιωάννης Φιλήμων.
Στις 7 Οκτωβρίου 1838 ο γηραιός στρατηγός και εν ενεργεία Σύμβουλος Επικρατείας Θεόδωρος Κολοκοτρώνης επισκέφθηκε το Βασιλικό Γυμνάσιο της Αθήνας (νυν 1ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας) για να παρακολουθήσει τη διδασκαλία του γυμνασιάρχη Γεωργίου Γενναδίου (1784-1854) για τον Θουκυδίδη. Τόσο εντυπωσιάστηκε από την «παράδοσιν του πεπαιδευμένου γυμνασιάρχου και από την θέαν τοσούτων μαθητών», ώστε εξέφρασε την επιθυμία να μιλήσει και ο ίδιος προς τους μαθητές. Την πρότασή του απεδέχθη ο Γεννάδιος και λόγω της στενότητας του χώρου και του πλήθους των μαθητών η ομιλία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ορίσθηκε για τις 10 το πρωί της 8ης Οκτωβρίου 1838 στην Πνύκα.
Μετά την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, που άνοιγε το Τριώδιο, τη Δευτέρα το πρωί συγκροτούνταν ομάδες πατριωτών 4-5 ανδρών, που αναλάμβανε το έργο.
Πριν από όλα έβαζαν το λεβέτι (καζάνι) στη φωτιά, ώστε να βράσει το νερό. Στη συνέχεια έσφαζαν το γουρούνι και η πρώτη τους δουλειά ήταν να βγάλουν το καρύδι (το πάνω μέρος του λάρυγγα) και να το ρίξουν στα κάρβουνα να ψηθεί.
Σημαία με την παράσταση της Eλλάδας στη μορφή της θεάς Aθηνάς και την επιγραφή:
Ή EΛEYΘEPIA Ή ΘANATOΣ. Aρχικά ανήκε στον Θεόδωρο Kολοκοτρώνη,
ο οποίος την προσέφερε στον Kωνσταντίνο Δραγώνα, που υπηρέτησε τον Αγώνα,
διευκολύνοντας τις επαφές των Ελλήνων με την αγγλική διοίκηση (ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ).
Ανύπαρκτη η ενιαία διοίκηση, ανύπαρκτο και το ενιαίο σύμβολο του αγώνα... Ο κάθε οπλαρχηγός, εμπνευσμένος από τις παραδόσεις της οικογένειάς του, από τις προσωπικές γνώσεις και προτιμήσεις, δημιουργούσε και χρησιμοποιούσε τη δική του σημαία. Κοινός τόπος ο σταυρός, έκφραση της πίστης αλλά και της διαφοροποίησης από την τουρκική ημισέληνο. Σε ορισμένες από τις σημαίες της Επανάστασης, χρησιμοποιείται η κουκουβάγια, ο αετός, η δάφνη, η άγκυρα, όπως επίσης κλασικές ρήσεις «Εν τούτω νίκα», «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», «Ελευθερία ή θάνατος», «Μεθ’ ημών ο Θεός»…
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, χρησιμοποιούσε τη σημαία της οικογένειάς του. Λευκή με γαλάζιο σταυρό στη μέση. Η παράδοση θέλει τον Παπαφλέσσα, στην Τρίπολη, να σχίζει το βαθύ γαλάζιο εσώρασό του (το επονομαζόμενο αντερί) να σχηματίζει ένα τετράγωνο και να διατάζει το πρωτοπαλίκαρό του και γνωστό αγωνιστή, Παναγιώτη Κεφαλά, να σχίσει δύο λουρίδες από την άσπρη φουστανέλα του ώστε να σχηματίζουν σταυρό. Η σημαία αυτή, θεωρείται από πολλούς η βάση της πρώτης επίσημης σημαίας του ελληνικού κράτους, υψώθηκε πανηγυρικά στην απελευθερωμένη Τριπολιτσά.
Σημαία της Επανάστασης
Η σημαία της Φιλικής Εταιρείας, κατασκευασμένη από λευκό ύφασμα πάνω στο οποίο είχε τα σύμβολα του εφοδιαστικού των ιερέων της Φιλικής Εταιρείας (τον ιερό δεσμό με τις 16 στήλες), κόκκινο σταυρό περιβαλλόμενο από στεφάνι κλαδιών ελιάς και στο κάτω μέρος δύο λογχοφόρες σημαίες με τα αρχικά ΗΕΑ και ΗΘΣ, θεωρείται ως η παλαιότερη επαναστατική σημαία. Κατασκευάστηκε με τις οδηγίες του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Αρκετές φιλικές σημαίες διανεμήθηκαν στα στρατόπεδα της Πελοποννήσου από το Αχαϊκό Διευθυντήριο.
Η σημαία της Φιλικής Εταιρείας
Η πρώτη σαφώς επαναστατική σημαία είναι αυτή που υψώθηκε στο Ιάσιο της Μολδαβίας στις 22 Φεβρουαρίου 1821 από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ευλογήθηκε από το Μητροπολίτη Βενιαμίν στη Μονή των Τριών Ιεραρχών, ήταν τρίχρωμη μαύρο-άσπρο-κόκκινο, από τη μια πλευρά έφερε το μυθικό αναγεννώμενο φοίνικα με την επιγραφή «ΕΚ ΤΗΣ ΣΤΑΚΤΗΣ ΜΟΥ ΑΝΑΓΕΝΝΩΜΑΙ», ενώ από την άλλη έφερε ερυθρό σταυρό πλαισιωμένο από στεφάνι δάφνης και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ». Το λευκό συμβόλιζε την αδελφότητα, το κόκκινο τον πατριωτισμό και το μαύρο τη θυσία.
Η σημαία των Κολοκοτρωναίων
Η χρυσοκέντητη εικονισματοποδιά της Κοίμησης της Θεοτόκου που κοσμούσε την Ωραία Πύλη του ναού της Μονής της Αγίας Λαύρας, υψώθηκε σύμφωνα με την παράδοση από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό κηρύσσοντας την έναρξη της Επανάστασης, στις 25 Μαρτίου 1821. Το λάβαρο της Αγίας Λαύρας, το οποίο φυλάσσεται στο θησαυροφυλάκιο της Μονής, είναι βυσσινί, κεντημένο με ασημένια και χρυσή κλωστή και στολισμένο με μαργαρίτες, με χρυσά κρόσσια ολόγυρα.
Διάφορες επαναστατικές σημαίες
Πηγή:
http://www.arcadonxronoi.gr/index.php/arxeio-thematon/elliniki-epanastasi-1821/25-oi-simaies-tis-epanastasis
(E.K.M.)
Ομιλία ιστοριοδίφη Ν. Παπαγεωργίου την 16 Αυγούστου 1997 στο Σέρβου, κατά την τελετή αποκάλυψης πλάκας στου "Παπά το Λιθάρι".
Σήμερα που η πατρίδα μας διέρχεται δύσκολη περίοδο, πρέπει συχνά ν' αναβαπτιζόμαστε σ' ευγενή εθνικά ιδεώδη, που κατευθύνουν την πορεία του Έθνους. Σίγουρα η σημερινή εκδήλωση είναι μια αντίσταση στον ευδαιμονισμό και τη φθορά των αξιών.
Η υγεία είναι το μέγιστο αγαθό του ανθρώπου.
Στην υγεία γίνονται οι περισσότερες προπόσεις και ευχές.
"Την υγειά σου να έχεις και ας θερμαίνεσαι" είναι η αστεία ευχή, και η κακόγουστη ευχή μερικών…
Θέρμη είναι, ο συνεχής, υψηλός, επαναλαμβανόμενος πυρετός, συνήθως απροσδιορίστου αιτίας.
Ο ανυπόφερτος πυρετός, που έλειωνε τον κόσμο ήταν ο τεταρταίος. Τον λέγανε τεταρταίο γιατί ήταν επαναλαμβανόμενος και περιοδικός, κάθε τέσσερες ώρες.
Γιάννης Κ. Ρουσιάς, συνταξ. δάσκαλος
Με τη γραφή μου αυτή θα προσπαθήσω να περιγράψω τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής των τσοπαναραίων, όπως τις έχω ακούσει από τους γονείς μου αλλά και από προσωπικά βιώματα.
Α γ ι α σ μ ό ς κ α ι ζ ω ο θ υ σ ί α
στον «θεμέλιο λίθο» (αγκωνάρι)
του κάθε νέου οικοδομήματος.
Σ τ α υ ρ ό ς κ α ι « φ λ ά μ π ο υ ρ α»
στο τέλος της κατασκευής του.
Τα «ματώματα, ασημώματα και του παπά τα δικαιώματα»,
προσπάθησαν να εφαρμόσουν οι κρέκονες (μαστόροι) το 1998,
στο τελευταίο σπίτι που οικοδομήθηκε
στο χωριό Σέρβου της Γορτυνίας