Σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο "μαγαζιά και μαγαζάτορες του χωριού" περιγράψαμε τα μαγαζιά του χωριού τον περασμένο αιώνα. Συμπληρωματικά στο άρθρο αυτό πρόσθεσε και ο μπάρμπα-Πάνος Κουτσανδριάς διάφορα στοιχεία για τα μαγαζιά του χωριού, τον προπερασμένο αιώνα. Σε πρόσφατο άρθρο αναφέρθηκα στους μύλους και στους μυλωνάδες του χωριού. Στη συνέχεια αυτών σκέφτηκα να περιγράψω και ότι θυμάμαι (κυρίως για την περίοδο 1945-1965) από "γυρολόγους-μικροπωλητές", που επισκέπτονταν το χωριό μας και ακόμη να αναφερθώ σε διάφορα άλλα επαγγέλματα πατριωτών.
Α) ΓΥΡΟΛΟΓΟΙ
.
1) Αυγουλάδες.
Αγόραζαν αυγά από το χωριό και τα πουλούσαν στη Μεγαλόπολη και άλλες περιοχές. Ήταν ο Ηλίας Χρονόπουλος (Μαρθολιάς) και ο Θοδωρής Χειμώνας από τους Αράπηδες, ο Παναγιώτης Σταματόπουλος (Κουτσοπαναγιώτης) και ο Κώστα Πανουσόπουλος από το Ψάρι. Από τη Λυσσαρέα ήταν ο Σταύρος Χριστόπουλος ( παππούς του σημερινού Δημάρχου Ηραίας) και μερικοί άλλοι που δεν θυμάμαι τα ονόματά τους. Όλοι σήμερα μακαρίτες.
.
2) Καλαϊτζήδες.
Έρχονταν συχνά στο χωριό για να γανώσουν τα τετζέρια, τα ταψιά, τα καζάνια και τα κουταλοπίρουνα. Ντόπιο καλαϊτζή στο χωριό είχαμε τον Θεοδ. Κωσταντόπουλο μέχρι το 1950 περίπου. Μετά μετακόμισε στην Αθήνα. Από τους επισκέπτες καλαϊτζήδες θυμάμαι τον Δημ. Αποστολόπουλο από το Λυκούρεσι (η γυναίκα του ήταν από το χωριό μας, αδελφή των Γεωργίου και Χρήστου Παπαγεωργίου) και τον Παναγιώτη Θανόπουλο από του Μπούζα (Κοκκινοράχη). Ερχόντουσαν και άλλοι.
.
3) Μπαλωματήδες (τσαγκάρηδες).
Αν και είχαμε στο χωριό μας τέσσερις ντόπιους τσαγκάρηδες, συχνά έρχονταν και άλλοι από διάφορες περιοχές.
.
4)Χτενάδες.
Ήσαν από το Καστρί της Κυνουρίας και έφτιαχναν χτένια και μιτάρια για τους αργαλειούς. Έρχονταν μια φορά τον χρόνο ή κάθε δύο-τρία χρόνια.
.
5) Καρεκλάδες( και τσιγγάνοι).
Συχνά έρχονταν στο χωριό μας άνθρωποι που έπλεκαν τις παλιές καρέκλες με ψαθί, συνήθως στις αυλές των σπιτιών (σε κάθε γειτονιά είχαν ένα στέκι).
Οι τσιγγάνοι πουλούσαν καλάθια μικρά και μεγάλα (κοφίνες), που τα χρησιμοποιούσαμε για τη μεταφορά των ευπαθών προϊόντων (σταφύλια, σύκα, ντομάτες, αυγά, κ.λ.π.). Μερικές φορές έπλεκαν καλάθια επί τόπου σύμφωνα με τις υποδείξεις των πελατών, ανάλογα για τι χρήση τα ήθελαν.
.
6) Ομπρελάδες και τεχνίτες για κρισάρες.
Τα καλοκαίρια συνήθως έρχονταν τεχνίτες που επιδιόρθωναν ομπρέλες και άλλοι που πουλούσαν κρησάρες ή τις επιδιόρθωναν τη σήτα (δεν θυμάμαι από πού ήσαν). Με την χοντρή κρησάρα κρησαρίζαμε το αλεύρι για το ψωμί και με την ψιλή το αλεύρι για τις χυλοπίτες και τα πρόσφορα. Οι ίδιο πουλούσαν, επίσης, κόσκινα για το σιτάρι και τον τραχανά και (σπάνια) δρυμόνια, που τα χρησιμοποιούσαμε στο αλώνι να καθαρίζουμε το σιτάρι από τις πέτρες και άλλα χονδρά, άχυρα, κ.λ.π.
Επίσης θυμάμαι κάποια φορά που ήρθε κάποιος με φορητό τροχό, ποδοκίνητο και τρόχιζε τα μαχαίρια.
.
7) Μανάβηδες και Ψαράδες.
Τον Αύγουστο, με την αρχή της Σαρακοστής, έρχονταν από τα Κακουραίικα μανάβηδες φέρνοντάς μας ντομάτες, διότι στο χωριό μας ωρίμαζαν μετά τις 15 Αυγούστου. Έφερναν επίσης σύκα και αχλάδια από Κοκκινοράχη (Μπούζα), απόΤουθόα (Τσίπολη) καιαπό τα Όχθια *Καρασσάνι).Ακόμη, μετά την Καθαρά Δευτέρα, έφερναν από το Παλαιοχώρι της Δημητσάνας πράσα. Όλοι αυτοί έρχονταν με μουλάρια.Μετά το 1952 που έγινε ο δρόμος και μπορούσαν να κυκλοφορούν τα αυτοκίνητα, έρχονταν πολλά αυτοκίνητα με καρπούζια, πεπόνια, ντομάτες το καλοκαίρι και πορτοκάλια ή λεμόνια το χειμώνα. Μερικές φορές έρχονταν αυτοκίνητα με ψάρια από τον Πύργο της Ηλείας, συνήθως τον χειμώνα.
.
8) Τσαμπάσηδες.
Θυμάμαι ακόμη πως το χωριό μας επισκέπτονταν «τσαμπάσηδες», οι οποίοι πωλούσαν μουλάρια και σπανίως γαϊδούρια. Οι ίδιοι πάλι περνούσαν και μάζευαν τα δέρματα από τους κρεοπώλες στο χωριό και από τους ιδιώτες, κυρίως το Πάσχα. Ένας από αυτούς ήταν ο Π. Αγγελόπουλος με τον πατέρα του, από το Ζιγοβίστι, που σήμερα έχει κρεοπωλείο στη Δημητσάνα.
.
9) Άλλοι "επισκέπτες"
Συχνά επισκεπτόταν το χωριό μας ο Κώστας Γύφτος, από τα Λαγκάδια, που πουλούσε αναπτήρες, ρολόγια, ξυπνητήρια και άλλα διάφορα ψιλικά. Επίσης ο Πάικος Γιαννίτσας (πατέρας του Ευαγγ. Γιαννίτσα, αντιπροσώπου σήμερα αυτοκινήτων Mercedes και Toyota στην οδό Πειραιώς), ο οποίος επισκεύαζε τις ραπτομηχανές, καθώς στο χωριό μας πολλές γυναίκες είχαν μηχανές, για να ράβουν συνήθως τα δικά τους ρούχα. Ακόμη από τα Λαγκάδια ερχόταν και ο Τάσος Αλεξόπουλος (η γυναίκα του ήταν αδελφή του Φώτη Κ. Βέργου), που πουλούσε συνήθως κεριά και του είχε μείνει το παρατσούκλι «Τσερής».Αυτοί έρχονταν με μουλάρια ή με κασελάκι στον ώμο.
.
Μικροπωλητής από το χωριό μας σε άλλα χωριά της περιοχής ήταν ο πατέρας μου (Μήτσιο Βέργος), που στη συνέχεια άνοιξε μαγαζί στο χωριό.Ακολούθησα εγώ για οχτώ περίπου χρόνια.
Β) ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΑΤΡΙΩΤΩΝ
Θα αναφέρω μερικά επαγγέλματα μέχρι τα τέλη κυρίως της δεκαετίας του 1960, που θυμάμαι προσωπικά ή έχω ακούσει. Πιθανόν κάποια στοιχεία να μην είναι ακριβώς όπως τα γράφω. Μακάρι να βρεθούν και άλλοι πατριώτες να καταθέσουν και αυτοί ότι σχετικό γνωρίζουν, για να δώσουμε μια ποιο ολοκληρωμένη εικόνα για τα θέματα αυτά. Στο χωριό μας οι περισσότεροι άνδρες ήταν οικοδόμοι, γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Είχαμε όμως και πολλούς που ακολούθησαν άλλα επαγγέλματα από τα τέλη του 19ου αιώνα, ίσως και νωρίτερα. Πρωτοπόροι από αυτούς ήταν οι δάσκαλοι, που με τις γνώσεις που μετέδωσαν στα παιδιά μας (όχι μόνο της εποχής μας), βγήκαν πολλοί γιατροί, δικηγόροι, οικονομολόγοι, καθηγητές, έμποροι, τραπεζικοί (πολλοί με υψηλές διευθυντικές θέσεις), σιδηροδρομικοί, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, υπάλληλοι στον ΟΤΕ, ΕΛΤΑ και σε πολλές άλλες υπηρεσίες.
.
1) Σερβαίοι δάσκαλοιπου δίδαξαν στο χωριό:
Νικ. Δ. Σχίζας, Δημ. Ν. Σχίζας, Χρ. Ν.Δάρας, Γεωρ. Ανδρ. Δάρας, Λεων. Παπαθωμόπουλος, Βασ. Ι. Δάρας, Γεωρ. Δ. Στρίκου και Γεωρ. Α. Αναστασόπουλος. Φυσικά κατά διαστήματα ήλθαν στο χωριό μας και άλλοι δάσκαλοι από άλλα χωριά.
.
2) Ιερείς:
Δημ. Παπανικολάου, Αναστ. Φ. Σχίζας, Ιωαν. Γ. Δημόπουλος και Κων. Ν. Δημόπουλος. Επίσης, ήρθαν ιερείς και από άλλα χωριά με πρώτο τον αείμνηστο Σωτ. Θανόπουλο που υπηρέτησε το χωριό μας περισσότερα από 25 χρόνια. Τον διαδέχτηκε για μία δεκαετία ο πατέρας Δρούσιας Γεώργιος. Σήμερα έχουμετον Πατέρα Σωτήριο Χούσο, που υπηρετεί στο χωριό μας από το 1999.
.
3) Αγροφύλακες:
Βασ. Π. Βέργος, Γιώκος Ν. Δάρας, Βασ. Μ. Μαραγκός, Αθαν. Ηλ. Σχίζας (Γκουζντάς), Ιωάν. Αθ. Μπόρας, Ευάγ. Κ. Μπουρνάς, Ι. Λιατσόπουλος (Ζευκιλής), Γεωρ. Ι. Σχίζας (Σγούλιας), και από πληροφορίες του Μπαρμπα-Πάνου πριν το 1940 οι ακόλουθοι: Χρήστος Παγκράτης, Ιωάν. Ρουσιάς (Ρουσόγιαννης), Κων. Στρίκος, Πανάγος Σχίζας (Παναγάς), Ηλίας Σχίζας, πατέρας του Γκουζντά, Ηλίας Κ. Σχίζας, πατέρας της μητέρας μου, Παρασκευάς Βέργος, πατέρας του Βασ. Βέργου.
.
ΑΛΛΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ
.
1) Ξυλουργοί (Μαραγκοί):
Ιωάν. Λιατσόπουλος (Λιατσόγιαννης), Γεωρ. Ι. Δημόπουλος (Δήμας), Μιχ. Θ. Λιατσόπουλος και Παρασκευάς Ι. Λιατσόπουλος.
.
2)Ξυλουργοί-Υλοτόμοι:
Αθαν. Ηλ. Σχίζας, Πάνος Ι. Κουτσανδριάς, Δημ. Θ. Κουτσανδριάς, Ηλίας Θ. Κουτσανδριάς, Ηλίας Ι. Κουτσανδριάς και Απόστ. Κ. Στρίκος.
.
3)Φωτογράφοι:
Νικ. Θ. Τρουπής, Γεωρ. Θ. Τρουπής , Ιωάν. Θ. Τρουπής (αδέλφια Γκραβαραίοι), Κων. Γ. Δημόπουλος, Χρήστος Ηλ. Σχίζας (Χρηστάκης), Γιαννάκος Ν. Τρουπής, Αριστείδης Τρουπής και Κωστάκης Παπαθωμόπουλος. Οι ανωτέρω ασχολούνταν και με μεγεθύνσεις. Επίσης, ήταν και ο Πανάγος Αθ. Στρίκος (σιωκλός), που έβγαζε στιγμιαίες φωτογραφίες με μηχανή με τρίποδα (την ονομαζόμενη Βασίλω).
.
4)Ράφτες και μοδίστρες, στα σπίτια τους:
Νικ. Κ. Κωσταντόπουλος, Μαρία Αθ. Σχίζα (μοδιστρούλα) και Βάσω Π. Στρίκου. Αυτοί είχαν μάθει ραπτική στη Δημητσάνα.
Αικ. Γ. Τρούπη, Μαρία Ν. Δάρα, Μαρία Τσαντίλη, Κατερίνη Ευθ. Δημητροπούλου, Κούλα Βασ. Δάρα.
.
5) Καμινάδες:
Άνθρωποι που έφτιαχναν καμίνια για να μετατρέψουν την πέτρα σε ασβέστι. Πρωτομάστοροι στο χωριό ήταν ο Αλέξης Δημόπουλος και ο ακούραστος Γιώκο Δάρας, που δεν απουσίαζε από καμία δραστηριότητα του χωριού. Ο Αλ. Δημόπουλος μάλιστα είχε κάψει τα δάχτυλα και τα πέλματα των ποδιών του σε ένα καμίνι που του προκάλεσε κάποια αναπηρία. και περπατούσε με αρκετή δυσκολία. Ήταν μια περίπτωση που το καμίνι δεν έπαιρνε μπρος και κατέβηκε κάτω να δει τι γίνεται. Ξαφνικά πήρε μπρος, αλλά δεν πρόλαβε να βγει και κάηκε, ευτυχώς μόνο στα πόδια...
Τα καμίνια που θυμάμαι ήσαν στου Μπαμπιώτη (στο δρόμο για του Λυκούρεση), στην Κάπελη (κάτω από τα αμπέλια) και το τελευταίο στη Φραζινέτα (στο δρόμο προς Αράπηδες), που έγινε το 1956 για την αποπεράτωση της κάτω εκκλησιάς (Κοίμηση Θεοτόκου), με πρωτομάστορα το Γιώκο Δάρα. Θυμάμαι τότε που όλο το χωριό κουβαλούσε πέτρες από τη γύρω περιοχή και τις γυναίκες που κουβαλούσαν ζαλιά ξύλα και μετά το κάψιμο του καμινιού νερό για σβήσιμο του χωριδιού, για να γίνει ασβέστης.
.
6) Αυτοκινητιστές:
Οι πατριώτες που πρώτοι έφεραν δικό τους αυτοκίνητο στο χωριό (πριν το 1956, που ήρθε αυτοκίνητο του ΚΤΕΛ), για μεταφορές ήταν ο Μαρίνης Δημόπουλος με τον Πανούλη Βέργο. Πριν από αυτούς υπήρχε το αυτοκίνητο του Θεοδόση Προκοπάκη και μετά το αυτοκίνητο του Ανδρέα Πανταζή (από το Βλαχόραφτη).
7) Πρακτική οδοντογιάτρισσα: Σοφία Ν. Βέργου.
.
Μηχανές σιτοκαθαριστηκές.
Τέτοιες μηχανές για τον καθαρισμό του σιταριού από άχυρα και άλλες ουσίες είχαν φέρει στο χωριό ο Γιώκος Δάρας και ο Πανάγος ο Ρουσιάς, ο οποίος είχε φέρει και μια μηχανή για να στύβει τα τσίπουρα σε κρασί, όταν κάποιος δεν ήθελε να βγάλει τσίπουρο.
.
Γ. Δ. Βέργος
.