του Χρήστου  Αθ.  Μαραγκού

αντιστρατήγου ε.α.

Γενικά

Η κυβέρνηση Δηλιγιάννη παρασύρθηκε από την λαϊκή έξαψη περί Μεγάλης Ιδέας και επέτρεψε στον ελληνικό στόλο, που τελούσε υπό τις διαταγές του πρίγκιπα Γεωργίου, να παρεμποδίσει τουρκικές αποβάσεις στην Κρήτη.

Επακολούθησε η αποστολή τμημάτων στρατού στο νησί, ενώ σώματα από ατάκτους εισέβαλαν την 28^η Μαρτίου 1897, στο τουρκικό έδαφος στην Θεσσαλία.

Επιστράτευση, προώθηση Μονάδων.

Η Ελλάδα επειδή προέβλεπε πιθανή επίθεση των Τούρκων, κάλεσε υπό τα όπλα, αρχές Φεβρουαρίου 1897, με πρόφαση την εκπαίδευση δύο κλάσεις εφέδρων, ενώ ταυτόχρονα διατάχθηκε η κίνηση προς τα σύνορα των μονάδων του ενεργού στρατού. Στη συνέχεια κλήθηκαν διαδοχικά άλλες οκτώ κλάσεις.[1] Οι καταγόμενοι από τον νομό Αρκαδίας, κληρωτοί και επίστρατοι παρουσιάσθηκαν στο 8^ο Σύνταγμα Πεζικού στην Τρίπολη, το οποίο μετά την ολοκλήρωση της επιστρατεύσεως μεταφέρθηκε στην Φαρκαδόνα Τρικάλων και τέθηκε στη διάθεση του Α΄ Αρχηγείου με διοικητή τον διάδοχο Κωνσταντίνο.

Στην δύναμη του Συντάγματος, μετείχαν και οι εξής Σερβαίοι :

1) Αγγελόπουλος Αγγελής του Παναγιώτη,  έτος γενν. 1869

2) Βέργος Ιωάννης του Νικολάου,   έτος γενν. 1873

3) Βέργος Παρασκευάς του Γεωργίου, έτος γενν. 1864

4) Βέργος Διονύσιος του Γεωργίου, έτος γενν. 1867

5) Βέργος Διαμαντής του Φωτίου, έτος γενν. 1863

6) Βέργος Κωνσταντίνος του Φωτίου, έτος γενν. 1871

7) Γεωργακόπουλος Κωνσταντίνος του Γεωργίου, έτος γενν. 1876

8) Γκούτης Παναγιώτης του Ηλία, έτος γενν. 1870

9) Γκούτης Αθανάσιος του Ηλία, έτος γενν. 1872

10) Δάρας Νικόλαος του Χρήστου, έτος γενν. 1867

11) Δάρας Ιωάννης του Χρήστου, έτος γενν. 1871

12) Δάρας Ανδρέας του Χρήστου, έτος γενν. 1875

13) Δημόπουλος Αναστάσιος του Μήτρου, έτος γενν.1876

14) Κλεισούρας Ιωάννης του Αγγελή, έτος γενν.1870

15) Κλεισούρας Κωνσταντής του Παναγή, έτος γενν. 1864

16) Κουτσαντριάς Δημήτριος του Ιωάννη, έτος γενν. 1873

17) Κωνσταντόπουλος Δημήτριος του Θεοδώρου, έτος γενν. 1867

18) Κωνσταντόπουλος Ηλίας του Θεοδώρου, έτος γενν. 1873

19) Μαραγκός Κωνσταντίνος του Βασιλείου, έτος γενν. 1864

20) Μαραγκός Νικόλαος του Βασιλείου, έτος γενν. 1866

21) Μιχόπουλος Ηλίας του Μιχαήλ, έτος γενν. 1873

22) Μπόρας Αθανάσιος του Δημητρίου, έτος γενν. 1866

23) Μπόρας Ιωάννης του Ηλία, έτος γενν. 1866

24) Μπόρας Ιωάννης του Αποστόλη, έτος γενν. 1871

25) Μπόρας Νικόλαος του Δημητρίου, έτος γενν. 1875

26) Μπόρας Ηλίας του Χρήστου, έτος γενν. 1864

27) Παγκράτης Αθανάσιος του Αναστασίου, έτος γενν. 1876

28) Παναγόπουλος Κωνσταντίνος του Δημητρίου, έτος γενν. 1864

29) Στρίκος Γεώργιος του Παρασκευά, έτος γενν. 1875

30) Στρίκος Αθανάσιος του Δημητρίου, έτος γενν. 1865

31) Στρίκος Παναγιώτης του Δημητρίου, έτος γενν. 1870

32) Στρίκος Γεώργιος του Ηλία, έτος γενν. 1876

33) Σχίζας Ηλίας του Αθανασίου, έτος γενν. 1866

34) Σχίζας Γεώργιος του Πέτρου, έτος γενν. 1864

35) Σχίζας Βασίλειος του Πέτρου, έτος γενν. 1866

36) Σχίζας Βασίλειος του Κωνσταντίνου, έτος γενν. 1871

37) Σχίζας Παναγιώτης του Κωνσταντίνου, έτος γενν. 1874

38) Τερζής Μιχαήλ του Παναγιώτη, έτος γενν. 1868

39) Τρουπής Βασίλειος του Θεοδώρου, έτος γενν. 1871

40) Τρουπής Ιωάννης του Βασιλείου, έτος γενν. 1873

41) Χρονόπουλος Αναστάσιος του Κωνσταντίνου, έτος γενν. 1871.

 Επιχειρήσεις

Την 4^η Απριλίου 1897, όταν άρχισαν οι αψιμαχίες το 8^ο Σύνταγμα Πεζικού, είχε εγκατασταθεί αμυντικά προς εξασφάλιση του υποτομέα Ρεβενίου και απόκρουση της τούρκικης επιθέσεως κατά του υψώματος Ταβέρνας. Μετά εξαήμερη συμπλοκή την 13^η Απριλίου συμπτύχθηκε στη περιοχή Φαρσάλων. Την 15-16 Απριλίου κινήθηκε και εγκαταστάθηκε στο Βελεστίνο. Την 17-18 Απριλίου απέκρουσε μεγάλη τουρκική επίθεση κατά του Βελεστίνου, την πρώτη νίκη του μετώπου η οποία συνετέλεσε στην τόνωση του ηθικού των στρατιωτών.

Πρόκειται για τη μοναδική νίκη του άτυχου πολέμου του 1897.

Απέκρουσε και την επίθεση της 23-24 Απριλίου στο Βελεστίνο, αλλά λόγω ισχυρών τουρκικών πιέσεων αναγκάσθηκε να συμπτυχθεί προς τον Αλμυρό και να αναλάβει τον τομέα Σούρπης. Λόγω των τουρκικών επιτυχιών στην περιοχή Δομοκού, Λαμίας , διετάχθη την 7 Μαίου να συμπτυχθεί προς Στυλίδα Ανθήλη. Όπως διαπιστώνεται από τις διαδοχικές ενέργειες του Συντάγματος η Τουρκία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ελλάδας την 5η Απριλίου του1897. Ο ελληνικός στρατός(2) υπό τον διάδοχο Κωνσταντίνο, άοπλος, και αγύμναστος, δεν μπόρεσε ν’ αντιμετωπίσει τον υπέρτερο στρατό του Ετέμ πασά. Μετά πενθήμερες συγκρούσεις, οι Τούρκοι δια των στενών της Μελούνας εισέβαλαν στη Θεσσαλία και σε λίγο χρόνο διέσπασαν την αμυντική γραμμή Δομοκού – Αλμυρού. Στην Αθήνα δημιουργήθηκε πολιτικό χάος και η κυβέρνηση παραιτήθηκε. Η διάδοχος κυβέρνηση του Ράλλη προσπάθησε να τερματίσει τον πόλεμο και ζήτησε την βοήθεια των Μεγάλων Δυνάμεων (3)  

Ανακωχή

Την 13,30 της 7^η Μαίου ο διάδοχος Κωνσταντίνος υποχωρώντας, διέταξε όλα τα τμήματα στρατιάς Θεσσαλίας να συμπτυχθούν προς τις Θερμοπύλες, όταν σε μικρή απόσταση από την Λαμία έλαβε τηλεγράφημα από την κυβέρνηση για σύναψη ανακωχής:

Άμα λήψει του παρόντος θέλετε ανακόψει την υποχώρηση υμών και διατάξει οιανδήποτε συντεταγμένην δύναμιν να υψώση λευκήν σημαίαν και να προβή εις συνάντηση του εχθρού προς το πλησιέστερο σημείο. .(4)

Η συνάντηση έγινε στη γραμμή επαφής τρία χιλιόμετρα βόρεια της Λαμίας στην περιοχή Ταράτσας και έγινε αμέσως αποδεκτή από τους Τούρκους. Στις 15.00 της 7^ης Μαίου τα πυρά σταμάτησαν. Οι απώλειες των Ελλήνων στην Θεσσαλία, ήταν 17 Αξιωματικοί και 395 Οπλίτες και των Τούρκων, 41 Αξιωματικοί και 789 οπλίτες. Οι Σερβαίοι στρατιώτες επανήλθαν στις εστίες τους.

Παρά το αποτέλεσμα του πολέμου, επέστρεψαν νικητές και τροπαιούχοι. Πολέμησαν και κέρδισαν την μεγάλη και μοναδική μάχη του Βελεστίνου. Οι Αρκάδες του 8^ου Συντάγματος Πεζικού, ήσαν οι νικητές του πολέμου. Η προτομή του Διοικητού τους που υπάρχει στην πλατεία του Βελεστίνου, είναι η αναγνώριση από την Πατρίδα των θυσιών και του άφθαστου ηρωισμού των ανδρών της μονάδος του. Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Αθήνα, υπάρχουν δύο πίνακες, οι οποίοι απεικονίζουν ιστορικές στιγμές του 8^ου Συντάγματος. Ο ένας απεικονίζει την σθεναρή αντίσταση στο Ρεβένι και ο άλλος την απόκρουση δι’ αντεπιθέσεως του Τούρκικου ιππικού στο Βελεστίνο.

Η μετά από 110 χρόνια ονομαστική αναφορά, αφιερούται στους μετασχόντες πατριώτες.

Η τοποθεσία Ταράτσα της Λαμίας θα μείνει από τότε στη μνήμη των Ελλήνων για να τους θυμίζει την συμφορά του πολέμου εκείνου. Οι Τούρκοι δεν προχώρησαν νοτιότερα αν και από στρατιωτικής πλευράς είχαν την δυνατότητα για κάτι τέτοιο. Οι Έλληνες όπως αποδείχτηκε από τις μάχες που προηγήθηκαν, στον πόλεμο αυτόν των τριάντα ημερών, δεν ήταν σε θέση να αντιτάξουν σθεναρή άμυνα απέναντι στους Τούρκους, οι οποίοι έτσι έγιναν κύριοι ολόκληρης της Θεσσαλίας, εκτός από την ορεινή περιοχή της Πίνδου.

Συνέπειες.

Οι ελληνικές δυνάμεις ανακλήθηκαν από την Κρήτη. Δια της συνθήκης της Κωνσταντινουπόλεως ρυθμίσθηκαν ελαφρώς υπέρ της Τουρκίας τα σύνορα και υποχρεώθηκε η Ελλάδα να πληρώσει 100 εκατομ. χρυσά φράγκα ως πολεμική αποζημίωση, δια την καταβολή της οποίας έλαβε ισόποσο δάνειο από τις Δυνάμεις και δέχτηκε προς εξασφάλιση των δανειστών την επιβολή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου(5), στην διαχείριση των « υπεγγύων προσόδων »(6) και των εισαγωγικών τελών του λιμένος Πειραιώς.