.Χ. Ι. Μαραγκός.

Τη φετινή ιστορική χρονιά, γιορτάζουμε με υπερηφάνεια 200 χρόνια από την κήρυξη της νικηφόρου Ελληνικής Επανάστασης του 1821, κατά των Τούρκων κατακτητών. Επιβάλλεται να ασχοληθούμε διεξοδικά με το θέμα αυτό και να φέρουμε ξανά στη μνήμη μας ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής, ώστε να είμαστε πάντα νοιασμένοι και να μην επαναπαυόμαστε. Να γιορτάσουμε φέτος το μοναδικό αυτό γεγονός για το ελληνικό Έθνος, αν και η επιδημία από τον κορονοϊό βρίσκεται σε έξαρση και περιορίζει πάρα πολύ, τις όποιες δραστηριότητες. Η υγεία, βέβαια, είναι πάνω απ΄ όλα.

Όμως, μπορούμε να αναδείξουμε σε κείμενα και εικόνες την ιστορία μας, ιδιαίτερα για την περίοδο της δεκαετίας του 1820, που οι πρόγονοί μας ξεσηκώθηκαν και πολέμησαν γενναία και ηρωικά, με αυταπάρνηση και αυτοθυσία, και έκτοτε ζούμε όλοι οι Έλληνες με την πολυπόθητη ελευθερία, που είχαμε στερηθεί για 400 χρόνια.

Τα μάτια μας ανοιχτά.

Αυτός ο υπέροχος αγώνας των προγόνων μας, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ούτε στιγμή από το μυαλό, και να είμαστε πάντα ενωμένοι και ευαισθητοποιημένοι σε θέματα ασφάλειας και ανεξαρτησίας της χώρας μας. Ο εχθρός πάντα παραμονεύει και αν μας βρει αδύνατους και διασπασμένους, μπορεί να εκμεταλλευτεί την περίσταση!

Η ιστορία μας το διδάσκει αυτό με έντονα γράμματα, αν και την περίπτωση του «Αττίλα» το 1974, οι μεγαλύτεροι βιώσαμε εκείνα τα γεγονότα «δια ζώσης», που οδήγησαν τελικά στον τεμαχισμό του νησιού.

Ο αγώνας είναι διαρκής και συνεπάγεται θυσίες.  Τον Ιανουάριο του 1970  το χωριό μας έχασε το λεβέντη αλεξιπτωτιστή λοχία καταδρομών Γιάννη Στάθη Ρουσιά, σε εκπαιδευτική πτώση αεροπλάνου.

Το Ηρώο του χωριούμας Σέρβου. Εκκρεμεί η αναγραφή των ονομάτων των Ηρώων του 1821 και των πεσόντων πατριωτών, στους αγώνες του Έθνους

(Η πολιτεία, αναγνωρίζοντας τη θυσία του νεαρού Γιάννη, έχει αναγράψει το όνομά του σε μνημείο, στο σημείο που έπεσε το αεροπλάνο, μαζί με τα ονόματα όλων όσων σκοτώθηκαν εκεί. Οι πατριώτες του, δυστυχώς δεν αξιωθήκαμε ακόμη να αναγράψουμε το όνομά του, στο Ηρώο του χωριού μας, εκεί που και αυτός γεννήθηκε και μεγάλωσε!).

.

Θεωρώ επίκαιρο, επιβεβλημένο και αναγκαίο να επαναλαμβάνουμε, πως μπορεί να είμαστε 200 χρόνια ελεύθεροι, μετά 400 χρόνια Τουρκικής σκλαβιάς, οι εξ ανατολών όμως γείτονες μας δεν εφησυχάζουν και συχνά είναι προκλητικοί και επικίνδυνοι. Όπως βλέπουμε και διαβάζουμε στα μέσα ενημέρωσης, διαρκώς μας προκαλούν, μας απειλούν με καθημερινές παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας, την έξοδο των δικών τους γεωτρύπανων στα δικά μας θαλάσσια κυριαρχικά δικαιώματα κλπ. κλπ.

Τα ζούμε όλα αυτά κάθε μέρα και αυτό πρέπει πάντα να μας προβληματίζει, ιδιαίτερα τα νέα ελληνόπουλα, που λόγω της σχετικής ευημερίας της χώρας μας (συγκριτικά), κάπως καλοπερνάνε και δεν δίδουν τη δέουσα σημασία σε τέτοια θέματα. Η «Γαλάζια πατρίδα» που επικαλούνται και έχουν ως σύνθημα οι γείτονες, δεν είναι ιδιοκτησία τους! Πρέπει να έχουμε τα μάτια μας διαρκώς ανοιχτά και να είμαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα, έχοντας πάντα υπόψη και τη ρήση των Λατίνων:

.

Si vis pacem para bellum,

πουσημαίνει:

Αν θες ειρήνη, προετοιμάσου για πόλεμο.

Κανείς δεν θέλει τον πόλεμο, με τα τόσα δεινά που συνεπάγεται και τα τόσα πολλά χρόνια που θα μας γυρίσει πίσω. Ας σκεφτούμε όμως, αν οι πρόγονοί μας δεν πολεμούσαν σαν ήρωες δέκα χρόνια το 1821, με τεράστιες θυσίες και απώλειες, θα υπήρχαμε εμείς σήμερα, θα υπήρχε Ελλάδα;

Αναφορές στα γεγονότα του απελευθερωτικού αγώνα.

Γενικότερες αναφορές για την επαναστατική και προεπαναστατική περίοδο των σκλαβωμένων Ελλήνων, γίνονται καθημερινά, από τα κρατικά κυρίως μέσα ενημέρωσης, αλλά και άλλους φορείς.

Η φωτογραφία είναι από εξώφυλλο τετραδίου του Υπουργείου παιδείας με την ορκωμοσία του φιλέλληνα Λόρδου Byron.

Όμως, και ο δικός μας Σύνδεσμος, από το δικό του μετερίζι (κυρίως μέσα από την ιστοσελίδα «servou.gr» και την εφημερίδα «Αρτοζήνος» που διαθέτει), έχει χρέος να προβάλλει το θέμα, ιδιαίτερα σε ότι αφορά το χωριό μας (και την ευρύτερη περιοχή) και να εστιάσει στην συμβολή των Σερβαίων, σε εκείνο τον υπέρ πάντων αγώνα για την ελευθερία.

Την ελευθερία που είναι στην άλλη άκρη της σκλαβιάς, όπως εκφράστηκε και με τον περίφημο θούριο του Ρήγα Φεραίου (1757-1798).

Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή

Παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.

Ένα σύνθημα που καλλιεργήθηκε στις ψυχές των Ελλήνων και σε συνδυασμό με τη βαθειά χριστιανική πίστη οδήγησε, με την πάροδο των ετών, στην απόφαση των Ελλήνων να πάρουν τα όπλα και να ξεσηκωθούν, απέναντι των βάρβαρων κατακτητών, με την ιαχή:

Ε Λ Ε Υ Θ Ε ΡΙ Α   Η   Θ Α Ν Α Τ Ο Σ.

Η ιστορία του δικού μας χωριού.

Στην ιστοσελίδα μας κατά κύριο λόγο (και στην εφημερίδα) έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς όλα σχεδόν τα θέματα που μπόρεσαν να γίνουν γνωστά, όχι μόνο για τον αγώνα του 1821, αλλά για το σύνολο της ιστορίας του χωριού μας Σέρβου. Μιας ιστορίας που μπορεί να χρονολογείται και πάνω από χίλια χρόνια, προ Χριστού. Μπορεί αυτό να ξενίζει πολλούς πατριώτες, ιδιαίτερα νέους, που αποστασιοποιούνται κάπως από τα ιστορικά θέματα. Όμως, τα στοιχεία είναι αξιόπιστα και επιστημονικά τεκμηριωμένα και αξίζει τον κόπο να τα διαβάσουν οι νέοι, και να σχηματίσουν προσωπική άποψη, για τον Τόπο των γονιών τους και των προγόνων τους.

Στην κατηγορία «Ιστορία» της ιστοσελίδας servou.gr (ενότητα: Σύνδεσμος Σερβαίων-γραφή πατριωτών) είναι δημοσιευμένα 127 άρθρα, από τα οποία τα 2/3 περίπου, αφορούν σε ιστορικά θέματα αποκλειστικά του χωριού μας. Ειδικότερα ο υποστράτηγος ε.α. Χ. Αθ. Μαραγκός έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα, καθώς και ο ιστοριοδίφης Ν. Γ. Παπαγεωργίου. Επίσης, υπάρχει στην ιστοσελίδα και το βιβλίο του δάσκαλου Β. Δάρα (έκδοση 1988) με θέματα ιστορίας του χωριού μας και τις γενιές των Σερβαίων. Ακόμη, σημαντική είναι και η συμβολή του λογοτέχνη και δάσκαλου Θ. Κ. Τρουπή, που αρκετά σχετικά άρθρα του έχουν δημοσιευθεί από τα βιβλία του, στην εφημερίδα και ιστοσελίδα μας.

Σε προσεχές άρθρο θα γίνει λεπτομερής αναφορά και στον όρκο που έδωσαν οι κάτοικοι των χωριών της Ηραίας, παράλληλα με την ευλογία των όπλων, στο χωριό Μπέτσι (Αγιονέρι), όπου συναντήθηκαν τις παραμονές της κήρυξης του αγώνα, με επικεφαλής τους Πλαπουταίους από το χωριό Παλούμπα.

Η «μάχη του Σέρβου», βέβαια, είναι γνωστή σε όλους και έγινε στις 10-11 Μαΐου 1826 στην περιοχή «Σωρός της γριάς», όπου οι Σερβαίοι άπαντες, με άλλους κοντοχωριανούς, ξεσηκώθηκαν και επιτέθηκαν κατά του Ιμπραήμ και τον έτρεψαν σε φυγή, παίρνοντας του τα γιδοπρόβατα και άλλα ζώα που κουβαλούσε…

Πάνω: ο "Σωρός της Γριάς" με το μνημείο. Κάτω: Η περιοχή διάσελο όπου έγινε η μάχη.

Καταγεγραμμένα στοιχεία για τα σόγια του χωριού μας.

Στα γενικότερα πλαίσια αναζήτησης στοιχείων για τους κατοίκους του χωριού μας Σέρβου, δημοσίευσα σε πρόσφατο άρθρο μου στην ιστοσελίδα servou.gr, τα επώνυμα των πατριωτών, από το 1821 μέχρι σήμερα, που μπόρεσα να βρω. Πιστεύω πως με τα στοιχεία αυτά έδωσα μια αδρή εικόνα των πατριωτών, που έζησαν και πέρασαν από αυτό τον Τόπο, τα τελευταία 200 χρόνια.

Συνοπτικά, αναφέρω στο πρόσφατο αυτό άρθρο τα ονοματεπώνυμα τριών κατηγοριών πατριωτών:

α) των 13 Σερβαίων που υπάρχουν επίσημα/κρατικά στοιχεία, για τη συμμετοχή τους στον αγώνα του 1821,

β) των 37 πατριωτών που ψήφισαν το 1872 και

γ) των 35 Σερβαίων που τα επώνυμά τους υπάρχουν και σήμερα στο χωριό, άσχετα αν όλοι σχεδόν έχουν μεταναστεύσει στις πόλεις κλπ.

.

Από τις συγκρίσεις των στοιχείων αυτών φαίνεται πως εκτός από τα παραπάνω επώνυμα υπήρξαν και άλλα ( στη μακραίωνη ιστορία των 200 χρόνων), που δεν περιλαμβάνονται για διαφόρους λόγους, π.χ. αποχώρησαν από το χωριό ή δεν υπήρξε αγόρι στην οικογένεια για να συνεχιστεί το όνομα κλπ. Επίσης, είναι γνωστό ότι δημιουργήθηκαν καινούρια επώνυμα, από παρακλάδια προγενέστερων επωνύμων.

.

Ενδιαφέρον θα ήτα αν γνωρίζαμε και τα επώνυμα των πατριωτών πριν την επανάσταση του 1821. Εκατό περίπου χρόνια (περίοδος 1566-1574), μετά την Τουρκική σκλαβιά αναφέρεται στα Κατάστιχα του Δήμου (kaza) Καρύταινας, ότι το χωριό είχε 22 σπίτια μη Μουσουλμάνων και 10 άγαμους μη Μουσουλμάνους κατοίκους. Κατ' εκτίμηση είχε περίπου 120 κατοίκους (το χωριό Αρτοζήνος είχε 132 σπίτια μη Μουσουλμάνων και 39 άγαμους μη Μουσουλμάνους. Περίπου 700 κατοίκους).

.

Με το παραπάνω σκεπτικό νομίζω πως στο χώρο αυτό, των Σερβαίικων επωνύμων, υπάρχουν αρκετά πράγματα που πρέπει να διευκρινισθούν, ώστε να γίνουν γνωστά στους πατριώτες (ιδιαίτερα στις μέλλουσες γενιές) ποιοι έζησαν και πότε στο χωριό μας, ποιες ανακατατάξεις έγιναν και από πού «κρατάει η σκούφια» του καθενός μας. Βέβαια, στα βιβλία του Θ. Κ. Τρουπή, στα άρθρα του Χ. Αθ. Μαραγκού και στο βιβλίο του Β. Δάρα (έχει εκδοθεί πριν 33 χρόνια) υπάρχουν πάρα πολλές σχετικές πληροφορίες, θα μπορούσαν όμως να προστεθούν πολλές ακόμη. Για παράδειγμα το επώνυμο «Λίτσας» π.χ. που έχει σχέση με το σόι των Μαραγκαίων (γαμπρός περί το 1900) γνωρίζω πολύ περισσότερα πράγματα, από τους συγγενείς μου, από όσα βρήκα καταγεγραμμένα.   Το ίδιο ακριβώς θα συμβαίνει σε πολλές άλλες περιπτώσεις του χωριού.

Νομίζω πως αξίζει τον κόπο να καταγραφούν όλα αυτά σταδιακά, τι δηλαδή γνωρίζει κάθε πατριώτης για το δικό του σόι, που προφανώς δεν το γνωρίζουν οι άλλοι. Αυτό είναι μια πρόκληση/πρόταση σε όποιον έχει ενδιαφέρον για τα ιστορικά μας θέματα να καταγράψει ότι γνωρίζει. Έτσι θα ολοκληρωθεί το πάζλ των ονομάτων, όσων έζησαν στο χωριό Σέρβου, όσο ποιο παλιά γίνεται.

Προτάσεις για νέα άρθρα.

*Θα μπορούσε να γραφτεί π.χ. ένα άρθρο που να περιλαμβάνει τα 6 ονόματα των Σερβαίων ηρώων του 1821 (που υπάρχουν και σήμερα), με αναλυτικά στοιχεία για τη διαδρομή κάθε σογιού, τις συνενώσεις και διασπάσεις των επωνύμων και πληθώρα άλλων στοιχείων, που γνωρίζουν οι άνθρωποι του σογιού από παραδόσεις των δικών τους ανθρώπων.

*Σε ανάλογο άρθρο θα μπορούσαν να γραφτούν τα σόγια των Σερβαίων που δεν ανήκουν στα παραπάνω 6 επώνυμα και σίγουρα είναι αρκετά π.χ. οι Βεργαίοι, οι Μποραίοι κλπ. κλπ.  

*Ένα άλλο άρθρο θα μπορούσε να περιλάβει του «σώγαμπρους», που δεν ήσαν από το χωριό, παντρεύτηκαν όμως, εγκαταστάθηκαν και έζησαν εκεί, κυρίως μέχρι τη δεκαετία του 1950, γιατί μετά άρχισε η εσωτερική μετανάστευση.

*Ενδιαφέρον θα ήταν και ένα άρθρο ακόμη, που θα περιέγραφε τις κοπέλες του χωριού που παντρεύτηκαν Σερβαίο και έζησαν στο χωριό, όπως και τις Σερβιώτισσες που παντρεύτηκαν μη Σερβαίο και έφυγαν από το χωριό. Εννοείται μέχρι την περίοδο που ανέφερα, γιατί έκτοτε η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών (κοριτσιών και αγοριών) με καταγωγή από το χωριό παντρεύτηκαν «ξένους» και ζουν σε διάφορες πόλεις.

Επίλογος

Καταλήγοντας, εκφράζω την ευχή να βρεθούν κάποιοι πατριώτες να γράψουν ότι ξέρουν σχετικά με αυτά που εγώ περιέγραψα, ή ότι οι ίδιοι σκέφτονται και νομίζουν πως θα είναι χρήσιμο την γενικότερη ιστορία του χωριού μας. Νομίζω πως ότι και να γραφτεί από παραδόσεις των παλιότερων πατριωτών, όσα λίγα και να είναι αυτά, σίγουρα θα συνεισφέρουν στην «έτσι και αλλιώς» εξαίρετη και ενδιαφέρουσα ιστορία του χωριού μας.

Το χρέος ανήκει σε όλους.

Χ ρ ό ν ι α   π ο λ λ ά   γ ι α   τ α   δ ι α κ ό σ ι α   χ ρ ό ν ι α   τ η ς   ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς   μ α ς.