«Ενός κακού μύρια έπονται.»

Ξεκινώντας με το γνωμικό του αρχαίου Τραγικού ποιητή μας του Σοφοκλή (496-406 π.Χ), θα ήθελα να επισημάνω, ότι το « κακό – συμφορά» που σήμερα μαστίζει τον πλανήτη, ο ιός COVID-19, θα έχει τρομερές επιπτώσεις στον οικονομικό και κοινωνικό Τομέα των Κρατών και πολιτών.

Στη χώρα μας με τα ορθώς ληφθέντα μέτρα κατά του «κορωνοϊού» έχουν μείνει άνεργοι σχεδόν 1.800.000 εργαζόμενοι και 800.000 επιχειρήσεις σταμάτησαν τη δραστηριότητά τους.. Η αβεβαιότητα συνεχίζεται, και οι οικονομολόγοι μέσα σε αυτή τη «θολούρα» διατυπώνουν τις σκέψεις και προτάσεις τους.

Από την εμπειρία του κράχ του 1929, και την κρίση του 2008 στην Αμερική μετά την πτώχευση της μεγάλης τράπεζας «LehmanBrothers», η καλύτερη συνταγή της αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης που ακολούθησε αυτά τα συμβάντα, ήταν η αύξηση της ρευστότητας από την Κεντρική Τράπεζα την ΗΠΑ.

Για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης λόγω του κορωνοϊού η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve System -FED ) έκοψε επιπλέον χρήμα 2 τρις δολάρια .Με άλλα λόγια οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να κόβουν χρήμα για την κίνηση της αγοράς, με στόχους να είναι ο οριακός περιορισμός της ανεργίας σε μηδενικά επίπεδα, της αύξησης της ζήτησης αγοράς αγαθών, ώστε να αυξάνει και η προσφορά τους , και γενικά η αναθέρμανση της οικονομίας.

Σύμφωνα με την λεγόμενη (1) Κεϋνσιανή Σχολή, στην οικονομική επιστήμη όταν η οικονομία ευημερεί το Κράτος πρέπει να αποταμιεύει και όταν η οικονομία έχει πρόβλημα το Κράτος πρέπει να δαπανά, και ας αυξάνει το δανεισμό του.

(Σημ: Μπήκαμε στα μνημόνια το 2010 που η Γερμανία μας επέβαλε, εφαρμόζοντας λιτότητα και πάλι λιτότητα, με τη φτωχοποίηση των Ελλήνων, εφαρμόζοντας τα αντίθετα της Κεϋνσιανής Σχολής.)..

Στη χώρα μας η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έχει τη δυνατότητα να εκδώσει χρήμα για την αύξηση της ρευστότητας στην οικονομία γιατί ανήκουμε στην Ευρωζώνη με κοινό νόμισμα το Ευρώ,

Η λύση που έχει η κυβέρνηση, πέραν των Ταμιακών διαθεσίμων του Κράτους, είναι και ο δανεισμός μας από τις κεφαλαιαγορές .

Ο δανεισμός γίνεται με την έκδοση από το κράτος μακροπρόθεσμων ομολόγων που αγοράζουν μεγάλοι επενδυτές (Τράπεζες, ασφαλιστικά Ταμεία, ξένα Fundsκ.λ.π) άμεσα στην πρωτογενή αγορά , με υψηλότερα επιτόκια από ότι δανείζονται οι πλούσιες χώρες της Ευρωζώνης (Γερμανία. Ολλανδία κλπ.)Και τούτο, γιατί οι επενδυτές για να αγοράζουν Ελληνικά ομόλογα λαμβάνουν υπόψη τις αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας από τους οίκους αξιολόγησης, που μας βαθμολογούν σε κλίμακες υψηλού πιστωτικού κινδύνου...

Τι είναι το ομόλογο

Ένα ομόλογο είναι ένα χρεόγραφο για το οποίο ο εκδότης έχει την υποχρέωση να καταβάλει, στη λήξη της σύμβασης, την ονομαστική αξία αυτού και στην περίπτωση των ομολόγων με κουπόνι, σε τακτά προκαθορισμένα διαστήματα ποσό χρημάτων/τόκους (το τοκομερίδιο η κουπόνι). Τα ομόλογα εκδίδονται γενικώς για ένα καθορισμένης διάρκειας χρονικό διάστημα (η λεγόμενη ωριμότητα), και πάντα μεγαλύτερο του ενός έτους.

Ένα κρατικό ομόλογο είναι απλώς ένα δάνειο, όχι μέσω της τραπεζικής διαμεσολάβησης αλλά μέσω των (Κεφ.2Κ)  Κεφαλαιαγορών.   

Ο εκδότης είναι ο οφειλέτης, ο κάτοχος ομολόγων ο δανειστής, και το κουπόνι (αν υπάρχει) είναι ο τόκος..

Τα ευρωομόλογα, όπως ήταν γνωστά πριν την πανδημία, είναι μία ιδέα την οποία οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζητούν από την αρχή της δημιουργίας της νομισματικής ένωσης.

Είναι ένα ομολογιακό δάνειο που πωλείται ταυτόχρονα σε πολλές διεθνείς αγορές από ένα διεθνές συνδικάτο αναδόχων, που συντονίζεται από μία η πολλές Τράπεζες. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κοινό εργαλείο που μοιράζει το χρέος των ευρωπαϊκών κρατών και χρηματοδοτεί τον δανεισμό τους, χωρίς να αυξάνεται το χρέος τους,είναι με άλλα λόγια επιχορήγηση.

Μέχρι σήμερα οι εθνικές κυβερνήσεις εκδίδουν στις αγορές τα δικά τους ομόλογα προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τους ετήσιους προϋπολογισμούς τους. 

Έτσι το επιτόκιο δανεισμού, ειδικά των χωρών του Νότου, διαφέρει σημαντικά από εκείνο των ομόλογων της Γερμανίας που δανείζεται με πολύ χαμηλά επιτόκια εξαιτίας των υψηλών βαθμών αξιολόγησης της οικονομίας της, από τους οίκους αξιολόγησης. (StandardsandPoor’s, Fitch, Moody’s )

.

Η διαφορά επιτοκίων δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης με τα επιτόκια που δανείζεται η Γερμανία, καλείται Σπρέντ (SPREAD). Η σύγκριση γίνεται με τα επιτόκια δανεισμού της Γερμανίας καθώς στη δεδομένη περίοδο στην Ευρωζώνη, η πιο σταθερή οικονομία είναι αυτή της Γερμανίας.

   Τι είναι τα κορωνοομόλογα

Λόγω του κορωνοϊού η Ευρωζώνη θα μπορούσε να εκδώσει ένα ομόλογο και να του δώσει το όνομα «Κορωνοομόλογο», που ο δανεισμός θα γινόταν με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο, συγκριτικά με τα επιτόκια που θα δανείζονται μεμονωμένα οι χώρες του Νότου. Η ζήτησή του θα γινόταν ανάρπαστη, διότι το ρίσκο αυτών που θα το αγόραζαν θα ήταν μηδενικό. Αυτό το χρέος θα βάρυνε τον κοινοτικό προϋπολογισμό, και όχι τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, διότι θα είναι επιχορήγηση.

Στην έκδοση κορωνομολόγου για την χρηματοδότηση των Κρατών μελών της Ευρωζώνης που πλήττονται οι οικονομίες τους από τον COVID-19 (Ελλάδα, Ιταλία Γαλλία, Ισπανία κ.α), επί του παρόντος αντιτίθενται οι πλούσιες χώρες του Βορρά , και κυρίως η Γερμανία, που επιμένει στο δανεισμό μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, ( European Stability Mechanism – ESM) που είναι ένα μόνιμο πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μνημόνια, και προφανώς με νέα λιτότητα.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει δεσμευθεί ότι θα ξεκινήσει να αγοράζει κρατικά ομόλογα των Κρατών μελών, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, με ένα πρόγραμμα ύψους 1 τρισ. ευρώ φέτος. Ωστόσο, η προσπάθεια της ΕΚΤ μπορεί να φτάσει τα όρια της και ένα νέο εργαλείο όπως το κορωνοομόλογο θα έδινε μία νέα ευελιξία προκειμένου να αγοράσει περισσότερα ομόλογα. Η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ είναι υπέρμαχος της ιδέας. 

Οι σημερινές πηγές χρηματοδότησης της οικονομίας μας

Το Κρατικό απόθεμα (Μαξιλάρι).

Άντληση κεφαλαίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που θα  δέχεται Ελληνικά ομόλογα,

                   Και κάτι ακόμη.

Το ποσό του πλεονάσματος 3,5% που είναι προσεγγιστικά 6 δις Ευρώ, του 2019, θα μπορούσε να μην αποδοθεί για τους δανειστές, σε πίστωση του ειδικού λογαριασμού στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Παραπομπές

(1):  Κεϋνσιανή Σχολή :(…Ο Τζων Μέυναρντ Κέυνς ήταν Αγγλος βαρώνος και πέθανε το 1946. Οικονομολόγος, μαθηματικός, καθηγητής πανεπιστημίου, συγγραφέας και ανώτατος κρατικός υπάλληλος.

 Δημιούργησε, με τα έργα του και τους οπαδούς του, τη λεγόμενη Κεϋνσιανή σχολή στην οικονομική επιστήμη.

Ο Κέυνς και ο Μίλτον Φρίντμαν, ήταν δύο από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20ού αιώνα.

Ο Μίλτον Φρίντμαν (Milton Friedman, 1912 – 2006), ήταν επιφανής Αμερικανός, στατιστικολόγος και συγγραφέας που δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Τιμήθηκε το 1976 με το βραβείο Νόμπελ, ως ηγέτης της Οικονομικής Σχολής του Σικάγου και των μονεταριστών, υπέρμαχος του Φιλελευθερισμού.

  (παρ2)   

  Κεφαλαιαγορές:

 Αγορά Κεφαλαίου είναι ο χώρος μέσα στον ο)ποίο διακινούνται χρηματικά κεφάλαια, ενώ παράλληλα διαπραγματεύονται, αγοράζονται και πωλούνται χρηματοοικονομικά εργαλεία με μακροχρόνια επενδυτικό ορίζοντα, άνω του έτους)

 (3)(3) Βασικοί όροι των Ομολόγων.

Θοδωρής Τρουπής (Γκράβαρης)

(3.4.2020)