Γ. Δ. Βέργου, Χ. Ι. Μαραγκού.
Σε πρόσφατο άρθρο του, ο πατριώτης Αθανάσιος Γκούτης ανέφερε μερικά ονόματα πατριωτών, που πρόσφεραν μέρος από το χωράφι τους ή την αυλή τους, κυρίως για να γίνει διάνοιξη του δρόμου για αυτοκίνητα, από την περιοχή της γαϊδουροκυλίστρας, προς το πάνω χωριό.
ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ-ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ.
Επειδή πάρα πολλοί πατριώτες έχουν προσφέρει γη, για να γίνει η διάνοιξη του δρόμου από το Σαρά μέχρι το συνοικισμό Αράπηδες, αλλά και η διάνοιξη δρόμων μέσα στο χωριό, δίκαιο είναι να εμπλουτισθεί το παραπάνω άρθρο και με άλλες πληροφορίες και ονόματα πατριωτών, που πρόσφεραν γη. Βέβαια είναι τόσο πολλά τα ονόματα που πρακτικά δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν όλα, ούτε και τα γνωρίζουμε. Άλλωστε σε πάρα πολλές περιπτώσεις δεν είναι γνωστό τι ακριβώς έχει πρόσφερε κάποιος (εκτός φυσικά από τον ίδιο).
 |
|
Παλιά φωτογραφία της Τρανηβρύσης, τα πρώτα χρόνια που κατασκευάστηκε ο δρόμος. (Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε από τον Ν. Ι. Βέργο) |
.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι πρώτοι δρόμοι του χωριού ήσαν στενοί και πολλοί κακοτράχαλοι. Για να γίνουν αμαξιτοί δρόμοι χρειαζόταν πολύ δουλειά και αρκετά χρήματα, πέραν από το γεγονός πως πολλοί πατριώτες έπρεπε να δώσουν και μέρος από τον τόπο τους. Είναι αυτονόητο πως όλοι όσοι πρόσφεραν εξυπηρετήθηκαν και οι ίδιοι, οι συγγενείς τους, οι φίλοι τους και γενικά οι πατριώτες.
.
Πάντως, με την προσφορά γης και την προσωπική εργασία –πέραν της οικονομικής βοήθειας πατριωτών και της κρατικής αρωγής- έγιναν και δρόμοι μέσα στο χωριό, από τη μια άκρη μέχρι την άλλη, πράγμα που διευκόλυνε πάρα πολύ τους πατριώτες να πάνε κοντά στο σπίτι τους και να μεταφέρουν εύκολα υλικά για οικοδομικές και άλλες εργασίες.
.
Όταν το 1950, οι Τοπικές Αρχές του χωριού μας πήγαν στη Δημητσάνα, να ζητήσουν από τον πρόεδρο να περάσει ο δρόμος «Σαρα-Σέρβου» από το χωράφι του, αυτός τους είπε: να περάσει όπου σας πει ο μηχανικός. Εάν, λοιπόν, ένας ξένος είπε να περάσει ο δικός μας δρόμος μέσα από το χωράφι του, θα μπορούσε κάποιος Σερβαίος να έχει αντίρρηση να περάσει ο δρόμος και από τη δική του ιδιοκτησία;
 |
 |
|
Το σπίτι, κληρονόμων σήμερα Π. Κουτσανδριά, με την κομμένη γωνία, για να περνούν αυτοκίνητα. |
Το κοινοτικό γραφείο στην κεντρική πλατεία του χωριού, σε οικόπεδο που δώρισε στην Κοινότητα ο ιερέας Αν. Σχίζας |
Από το Σαρά μέχρι το σουλινάρι η μπουλντόζα πέρασε μέσα από πολλές ιδιοκτησίες πατριωτών, που δεν είναι δυνατόν εμείς σήμερα να τις γνωρίζουμε όλες. Στο Σουλινάρι το πρώτο χωράφι προς το βουνό που κόπηκε ήταν του αείμνηστου Θύμιου Ζαχαρόπουλου. Εκεί έγινε η στροφή για το Λυκούρεσι, και σε δεύτερο χρόνο που μεγάλωσε ο χώρος και για να στρίβουν μεγάλα λεωφορεία, κόπηκε όλο σχεδόν το χωράφι.
Στη συνέχεια και μέχρι την αρχή του χωριού (Ζαχαρού), από την βόρεια πλευρά οι ιδιοκτησίες που εμείς γνωρίζουμε πως κόπηκαν είναι (των κληρονόμων) του Μήτσιου Βέργου, του Ν. Κωνσταντόπουλου, του Μήτσιου Θ. Κατσανδριά, του Μαρίνη Αλ. Δημόπουλου του Νίκου Ηλ. Σχίζα και του Γιώργου Τερζή. Από την κάτω πλευρά είναι του Δ. Ν. Μπόρα, κάποια χωράφια στο Καμμένο ή Μητραίικο Αλώνι, που δεν γνωρίζουμε ποιανών είναι και το τελευταίο χωράφι πριν το χωριό είναι του Γεωργίου Ι. Δημόπουλου (Δήμα).
Στο τμήμα αυτό του δρόμου (από το Σουλινάρι μέχρι την είσοδο του χωριού) και στην τελευταία διαπλάτυνση που έγινε το 2008/2009, με κατασκευή τοίχου αντιστήριξης, έδωσαν γη όλοι οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες, από τη βόρεια πλευρά.
.
Μπαίνοντας στο χωριό ο δρόμος, από τη «Ζαχαρού» μέχρι την κεντρική πλατεία κόπηκαν κάποιες αυλές και σκαλοπάτια και στο σπίτι του Πάνου Κουτσανδριά (πρώην Απ. Μπόρα) κόπηκε η γωνία του σπιτιού, ενώ από την κάτω πλευρά που ήταν η αυλή του Δήμα έπεσε μπετό, 2-3 μέτρα πάνω από την αυλή. Eπίσης από τον τοίχο του σπιτιού του Δήμα κόπηκε το μεγαλύτερο μέρος καιέπεσε μπετό.
 |
| Η μουριά στην κεντρική πλατεία του χωριού. |
Η κεντρική πλατεία σε πρώτη φάση διαμορφώθηκε από αφαίρεση τμήματος ιδιοκτησιών των Τρουπαίων, του Ν. Σχίζα (Κολοφυσούνα) και του πατέρα του Παπαναστάση (του γερο-Φώτη). Η μουριά που είναι και σήμερα στην πλατεία, είναι σε χώρο που ανήκει στο σπίτι πίσω από αυτήν, ιδιοκτησίας τότε του γερο-Φώτη και σήμερα κληρονόμων Ν. Θ. Σχίζα.
.
Όταν ήρθε για πρώτη φορά το λεωφορείο στο χωριό το 1956 και δεν μπορούσε να στρίψει στην πλατεία, έκοψαν οι τότε υπεύθυνοι και άλλα κομμάτια από τις ιδιοκτησίες που αναφέρθηκαν, για να μεγαλώσει η πλατεία. Ακόμη, το 1972 ο Παπαναστάσης δώρισε στην κοινότητα το χώρο στην πλατεία, όπου έγινε στη συνέχεια το κοινοτικό γραφείο.
 |
| Αυτός ο τύπος λεωφορείου πρωτοήρθε στο χωριό. |
.
Τέλος, όταν το 1978/1979, διαμορφώθηκε η πλατεία όπως είναι σήμερα, κόπηκε ένα κομμάτι από την ιδιοκτησία του Ν. Σχίζα (που πλέον άνηκε στον Δ. Βέργο) καθώς και ένα κομμάτι από την ιδιοκτησία των Τρουπαίων (σε αυτό το τρουπαίικο σπίτι, υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα, που αναφέρεται στο λοχαγό Δ. Τρουπή, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος στην Μικρασιατική εκστρατεία το 1922).
.
Όταν το 1960 ήρθαν μεγάλα λεωφορεία στο χωριό και δεν μπορούσαν να στρίψουν στην κεντρική πλατεία, έπρεπε να βρεθεί κατάλληλος χώρος γι αυτή την ανάγκη. Πράγματι διαμορφώθηκε νέα πλατεία, δίπλα από το σπίτι του Σταύρου Γκούτη, ο οποίος πρόσφερε μεγάλο χώρο από την ιδιοκτησία του. Στο κάτω μέρος αυτής της πλατείας (εκεί που υπάρχουν οι κολώνες της ΔΕΗ), μπροστά από την είσοδο της αυλής του σπιτιού κληρονόμων Αθ. Μπόρα (Μποδοσάκη), ήταν Μποραίικος κήπος.
.
 |
|
Στροφή των μεγάλων πούλμαν στη νέα πλατεία του χωριού. |
Σχετικά με τους δρόμους στο πάνω χωριό, υπάρχει και ο δρόμος που αρχίζει από την Τρανηβρύση, φτάνει μέχρι το σπίτι κληρονόμων Γ. Τρουπή (Γιωργιού) και συνεχίζει μέχρι το σπίτι του Γιάννη Παναγόπουλου (προέδρου ΓΕΣΕΕ) για να καταλήξει στον Αγιαντριά και μετά στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Σε όλη αυτή τη διαδρομή, πλείστες όσες ιδιοκτησίες «εθίγησαν», (δεν είναι δυνατόν να τις γνωρίζουμε όλες), χωρίς κάποιος πατριώτης να δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα.
.
Επίσης, στο πάνω χωριό πηγαίνει δρόμος και από το Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου (από τη βόρεια πλευρά), που ο Ν. Μπόρας τράβηξε τη μάντρα του αρκετά μέσα στην αυλή του, ώστε να περνάει ακόμη και φορτηγό (για την ιστορία αξίζει να αναφερθεί πως ο μικρός Ναός, που υπήρχε πριν στη θέση του σημερινού Ναού της Κ. Θεοτόκου, ήταν στον περίβολο του «πυργόσπιτο», ιδιοκτησίας σήμερα Ν. Μπόρα).
.
Μία διακλάδωση αυτού του δρόμου, που ενώνεται με το δρόμο από την Τρανηβρύση, πάει προς την περιοχή «Λακαθάνιζα» (εκεί πάει και από τα Παπαγεωργαίικα σπίτια) και μία άλλη προς στο Ναό της Ζωοδόχου Πηγής.
 |
|
Από τη βόρεια πλευρά του Ναού περνάει αυτοκίνητο για το πάνω χωριό. |
Είναι αυτονόητο πως και για αυτές τις διακλαδώσεις προσφέρθηκε γη από ιδιοκτησίες πατριωτών.
.
Ας σημειωθεί εδώ η μεγάλη προσφορά του στρατηγού Ευθ. Δημητρόπουλου, που δώρισε το ½ του σπιτιού του (το άλλο 1/2 της αδερφής του "Μπαρκούτσιος" το αγόρασε ο Σύνδεσμος με το 50% του κόστους αγοράς από προσφορά 2 πρώην προέδρων του Συνδέσμου), που στη συνέχεια έγινε η επιβλητική μεγάλη πλατεία της «Ράχης». Έτσι διπλασιάστηκε η υπάρχουσα πλατεία στον προαύλιο χώρο του Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου και όλοι έχουμε τη χαρά και ευχαρίστηση να απολαμβάνουμε τη καταπληκτική θέα από εκεί, αλλά και τις βόλτες και εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στο χώρο αυτό.
 |
| Η μεγάλη πλατεία της "Ράχης", κόσμημα του χωριού. |
Για το δρόμο προς το συνοικισμό Αράπηδες είναι -λίγο/πολύ- γνωστό ποιοι και τι πρόσφεραν. Επίσης και μέσα στο συνοικισμό προσφέρθηκε γη για να συνεχιστεί ο δρόμος προς τα κάτω χωριά και προς το Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου.
.
Για τον πολυδαίδαλο δρόμο του κάτω χωριού, όλοι οι πατριώτες, που τα σπίτια τους ήσαν δίπλα στο δρόμο, πρόσφεραν κομμάτι από την ιδιοκτησία τους (κόπηκαν αρκετές αυλές και γωνίες σπιτιών). Δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν όλα αυτά τα ονόματα (ούτε και τα γνωρίζουμε). Από το δρόμο αυτό, που φτάνει μέχρι το τελευταίο σπίτι του κάτω χωριού, υπάρχουν διασταυρώσεις προς το κάτω σχολείο (προορίζεται για ξενώνας…) και από εκεί με δύσκολη ανηφόρα γίνεται συνάντηση με τον κεντρικό δρόμο. Επίσης μια άλλη διακλάδωση περνάει από το Σχιζαίικα σπίτια και ανηφορίζοντας φτάνει στον κήπο του Ηλία Σκούρου (κόπηκε μεγάλο κομμάτι του κήπου για να στρίβουν τα αυτοκίνητα) και φτάνει μέχρι το σπίτι του Β. Λιατσόπουλου.
.
Με το δίκτυο όλων αυτών των δρόμων μέσα στο χωριό, εξυπηρετήθηκαν όλα σχεδόν τα σπίτια των πατριωτών, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο. Για να υλοποιηθούν τα δαπανηρά αυτά έργα συνεργάστηκαν ο Σύνδεσμος, οι Τοπικές Αρχές και οι απλοί Σερβαίοι πολίτες, με προσφορά γης, προσωπική εργασία και χρηματική βοήθεια. Ασφαλώς υπήρξαν και κάποιες κρατικές ενισχύσεις, το μεγάλο όμως βάρος το σήκωσαν οι Σερβαίοι. Είναι όλοι αξιέπαινοι για το τεράστιο αυτό έργο.
Η ωφελιμότητα των παραπάνω δρόμων, με την εξέλιξη που έχουν τα πράγματα, είναι ιδιαίτερα εμφανής το καλοκαίρι, που το χωριό κατακλύζεται από κόσμο και αυτοκίνητα. Σε αυτή την καλοκαιρινή επισκεψιμότητα, πιστεύουμε πως στηρίζεται και το μέλλον (τουλάχιστον το ορατό) του χωριού, αφού το χειμώνα ελάχιστοι πατριώτες (περί τους 15-20) μένουν πλέον μόνιμα εκεί.
.
 |
|
Το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, στο βορειότερο σημείο του χωριού (υψόμετρο περίπου 1200 μέτρα). Μέχρι εκεί φτάνει ο δρόμος. |
Με το άρθρο μας αυτό προσπαθήσαμε να φωτίσουμε την προσφορά και το έργο των πατριωτών, για την κατασκευή των δρόμων του χωριού. Ένα σημαντικό επίτευγμα, που αναβάθμισε γενικά την ποιότητα ζωής στο χωριό, τα τελευταία 70 χρόνια. Ένας άθλος, με καθοδηγητή και κύριο δημιουργό το Σύνδεσμο, ο οποίος δεν βρίσκεται σε ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια. Καλό είναι όσοι μπορούν –ιδιαίτερα οι νεότεροι- να βοηθήσουν, ώστε ο Σύνδεσμος, που ξεπέρασε τα 100 χρόνια ζωής του, να μπορέσει να συνεχίσει την προσφορά συλλογικού έργου, για το καλό όλων των πατριωτών. Όλοι μπορούν να βοηθήσουν.
.
Αυτά, σε γενικές γραμμές, για την ιστορία των δρόμων και πλατιών του χωριού μας, σύμφωνα με όσα εμείς γνωρίζουμε. Αν υπάρχει κάποια σημαντική παράλειψη η κάποια πληροφορία που δεν ανταποκρίνεται στα δεδομένα, μπορεί να γίνει σχετική προσθήκη/διόρθωση.