Ι. ΤΟ "ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940"
ΙΙ. ΓΕΓΟΝΟΤΑ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (1939-1945)
IIΙ. ΕΛΛΗΝΟ-ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ "ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940"
ΙV. ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΚΑΤΟΧΗ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ – ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ (1941-1944)
Ο Πόλεμος του -40 μέσα από το πινέλο του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη
Η Επέτειος του ΟΧΙ μνημονεύει την άρνηση της Ελλάδας στις ιταλικές αξιώσεις που περιείχε το τελεσίγραφο που επιδόθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1940 στον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά. Συνέπεια της άρνησης αυτής ήταν η είσοδος της Χώρας στο Β'Παγκόσμιο Πόλεμο και η έναρξη του Ελληνοιταλικού πολέμου του 1940. Η ημερομηνία αυτή καθιερώθηκε να εορτάζεται στην Ελλάδα και την Κύπρο κάθε χρόνο ως επίσημη εθνική εορτή και αργία.Επίσης, σε πολλές χώρες του κόσμου, ελληνικές κοινότητες γιορτάζουν την Επέτειο του Όχι.
Χειρόγραφο του Μεταξά
Λίγο μετά τις 3 τα ξημερώματα της 28 Οκτωβρίου του 1940, η τότε Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, με το οποίο και απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.
Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: "Alors, c'est la guerre", (Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο), εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταμών ιταλικών αιτημάτων.
O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη σκηνή:
«Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: "Αυτό σημαίνει πόλεμο". Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος..., ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ! Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως»
Ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή είχε εκφράσει το ελληνικό λαϊκό συναίσθημα, την άρνηση της υποταγής, και αυτή η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό δημοσιογραφικό τύπο με την λέξη «ΟΧΙ». Σημειώνεται πως αυτούσια η λέξη «ΟΧΙ» παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ως τίτλος στο κύριο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον» του Ν. Π. Ευστρατίου στις 30 Οκτωβρίου 1940.
Στις 5 και μισή τα ξημερώματα, ξεκίνησε ο Ελληνοιταλικός Πόλεμος με την αιφνιδιαστική εισβολή (το τελεσίγραφο όριζε ότι η επίθεση θα ξεκινούσε στις 6 π.μ.) των ιταλικών στρατευμάτων στην Ηπειρο, οπότε η Ελλάδα αμυνόμενη εισήλθε στον πόλεμο.
Ακολουθεί σύντομη χρονολγική αναδρομή σημαντικότερων γεγονότων της Ελληνικής αλλά και της Ευρωπαϊκής και της Παγκόσμιας Ιστορίας.
Ι. ΓΕΓΟΝΟΤΑ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (1939-1945)
«Ο πόλεμος που αιματοκύλησε και συντάραξε συθέμελα ολόκληρη την ανθρωπότητα.»
Το 1933 το Ναζιστικό Κόμμα με επικεφαλής τον Αδόλφο Χίτλερ (1889-1945) καταλαμβάνει την εξουσία στη Γερμανία και εγκαθιδρύει τη Ναζιστική δικτατορία του Γ΄ Ράιχ.
Με ιδεώδες την κυριαρχία της Άριας Φυλής σε ολόκληρο τον κόσμο, ο Χίτλερ καταφέρνει να πείσει τη Γερμανική νεολαία να τον ακολουθήσει. Έμβλημα του Ναζιστικού Κόμματος είναι η Σβάστικα, που στο εξής θα συνδεθεί με τα εγκλήματα του Ναζισμού.
Αδόλφος Χίτλερ
Διοργανώνονται πολυπληθείς ναζιστικές συγκεντρώσεις μέσα σε ατμόσφαιρα μεγάλου φανατισμού. Δημιουργείται η Βέρμαχτ, οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ναζισμού, και το επίλεκτο σώμα των ΕΣ ΕΣ (SS), η προσωπική φρουρά του Χίτλερ.
Μπενεντίτο Μουσολίνι
Σύμμαχος του Χίτλερ είναι ο Μπενίτο Μουσολίνι (1883-1945), πρωθυπουργός της Ιταλίας και ιδρυτής του εκεί φασιστικού κόμματος.
Η τρίτη χώρα που συμμερίζεται τις επεκτατικές τάσεις της Γερμανίας είναι η Ιαπωνία, με αυτοκράτορα τον Χιροχίτο (1901-1989).
Χιροχίτο
1939
Τον Σεπτέμβριο του 1939 ο Χίτλερ εισβάλλει στην Πολωνία. Αμέσως η Αγγλία και η Γαλλία κηρύσσουν πόλεμο στη Γερμανία. Αντίπαλοι είναι από τη μια μεριά οι Δυνάμεις του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) και από την άλλη μεριά οι Συμμαχικές Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία).
Πρόκειται για την υλοποίηση της καθυστερημένης αλλά δυναμικής τους πλέον απόφασης να εναντιωθούν στην επεκτατική πολιτική τόσο της Γερμανίας όσο και του άλλου φασιστικού κράτους της Ευρώπης, της Ιταλίας, πολιτική που πραγματωνόταν με κατάληψη ξένων εδαφών από τα μέσα της δεκαετίας του 1930. Οι αιτίες του νέου πολέμου ανάγονται, όπως και στην περίπτωση του προηγούμενου, του Α' Παγκοσμίου, στη διαπάλη των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών να διανείμουν, το καθένα προς όφελός του, τον πλούτο της εγγύς τους περιφέρειας και των αποικιών. Η ταπείνωση, άλλωστε, και οι δυσβάσταχτες "επανορθώσεις" που επιβλήθηκαν στη Γερμανία με τη λήξη του Α' Παγκόσμιου Πολέμου εξέθρεψαν τη φασιστική ιδεολογία και επιτάχυναν τις εξελίξεις προς το Β' Παγκόσμιο.
1940
Αρχίζει ο «Πόλεμος αστραπή» (Blitzkrieg), κατά τον οποίο ο Χίτλερ με αιφνίδιες επιθέσεις και κεραυνοβόλες νίκες καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Υποτάσσει γρήγορα τη Δανία, τη Νορβηγία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και τέλος τη Γαλλία. Στην κατακτημένη Ευρώπη επιβάλλεται η Νέα Τάξη που συνεπάγεται: απόλυτη υποταγή όλων των κατακτημένων κρατών στη Γερμανία.Η Αγγλία είναι η μόνη χώρα που αντιμετωπίζει τη Γερμανία. Θα υποστεί σφοδρούς βομβαρδισμούς και θα προβάλει την πρώτη σθεναρή αντίσταση στις Δυνάμεις του Άξονα.
Η προσπάθεια της αεροπορίας της Ναζιστικής Γερμανίας (Luftwaffe) να καταβάλει τις βρετανικές αεροπορικές δυνάμεις (RAF, Royal Air Force), έμεινε γνωστή στην ιστορία ως "Μάχη της Αγγλίας" (The Battle of Britain) που λαμβάνει χώρα από 10 Ιουλίου έως 31 Οκτωβρίου 1940 .Στο μεταξύ ο Μουσολίνι επιτίθεται στην Ελλάδα, δεύτερη χώρα που προβάλλει αντίσταση στις Δυνάμεις του Άξονα. Αρχίζει ο Ελληνο-ιταλικός πόλεμος, που θα μείνει στην ιστορία ως το ηρωικό Έπος του 1940.
Η Ρουμανία και η Βουλγαρία προσχωρούν στις Δυνάμεις του Άξονα, ενώ η Αλβανία έχει ήδη υποταχτεί και συμμαχήσει με τον Μουσολίνι.
1941
Οι Γερμανοί με βασανιστήρια, εκτοπίσεις και εκτελέσεις προσπαθούν να συντρίψουν κάθε αντίσταση σε όλες τις χώρες που έχουν υπό την κατοχή τους. Ωστόσο, η Νέα Τάξη του Χιτλερ, εκδηλώνεται κυρίως με την απόπειρα μαζικής εξόντωσης των Εβραίων, γνωστής ως ολοκαύτωμα. Οι Εβραίοι, οι Άνθρωποι με το Κίτρινο Άστρο, αρχικά εκδιώκονται και εκτοπίζονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία και στην Πολωνία. Εκεί θα συντελεστεί μια απίστευτης αγριότητας γενοκτονία, η οποία θα στραφεί επίσης και σε πληθυσμούς Τσιγγάνων καθώς και άλλων περιθωριακών ομάδων. Τα Ναζιστικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης του Άουσβιτς, του Νταχάου, του Μαουτχάουζεν, με τα εκατομμύρια των νεκρών, αποτελούν μνημεία της Ναζιστικής διαστροφής και βαρβαρότητας.
Τον Ιούνιο του 1941 τα γερμανικά στρατεύματα, με την «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα» εισβάλλουν στη Σοβιετική Ένωση.Ο πόλεμος θα αποκτήσει παγκόσμια διάσταση, όταν οι Ιάπωνες, σύμμαχοι των Γερμανών, στις 7 Δεκεμβρίου 1941 θα καταστρέψουν τον Αμερικανικό Στόλο στο Περλ Χάρμπορ, λιμάνι στα νησιά της Χαβάης. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούσβελτ θα κηρύξει πόλεμο εναντίον των Δυνάμεων του Άξονα.
Στη συνέχεια, η Ιαπωνία (1941-1942) θα κατακτήσει σχεδόν όλη τη Νοτιοανατολική Ασία.
1942-1943Σημαντικές μάχες λαμβάνουν χώρα στα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού μεταξύ Ιαπώνων και Συμμάχων, όπως η Ναυμαχία της Θάλασσας των Κοραλλίων, 4-8 Maΐου 1942 (Battle of the Coral Sea) & η Ναυμαχία του Μίντγουεϊ, 4-7 Ιουνίου 1942 (Battle of Midway)
Τις χρονιές 1942-1943 σημειώνεται στροφή στη στρατιωτική κατάσταση και για πρώτη φορά η πλάστιγγα αρχίζει να γέρνει υπέρ των Συμμάχων. Αρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τις δυνάμεις του Αξονα
Οι Γερμανοί ηττώνται στο Ελ Αλαμέιν στην Αφρική (1-27 Ιουλίου 1942 & 23 Οκτωβρίου - 5 Νοεμβρίου 1942) και στη συνέχεια χάνουν τη «Μάχη του Στάλιγκραντ», νικημένοι από τον Ρωσικό χειμώνα (τον "στρατηγό" χειμώνα).
Η απόβαση των Συμμάχων στην Ιταλία τον Ιούλιο του 1943 προκαλεί την πτώση του Μουσολίνι. Σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες η Αντίσταση κατά των Γερμανών κορυφώνεται.Στις 6 Ιουνίου του 1944 τα Συμμαχικά στρατεύματα αποβιβάζονται στις Νορμανδικές ακτές της Γαλλίας μέρα γνωστή ως D-Day (η απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία).
Η Γαλλία απελευθερώνεται και οι Ναζί παραδίδονται τον Αύγουστο στο Παρίσι. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους απελευθερώνεται και η Ελλάδα.Το 1945 συντελείται η οριστική κατάρρευση του Χίτλερ.
Αρχίζει η «Μάχη του Βερολίνου».
Στις 28 Απριλίου ο Μουσολίνι απαγχονίζεται από Ιταλούς Παρτιζάνους.
Στις 30 Απριλίου ο Χίτλερ αυτοκτονεί. Στο μεταξύ η μάχη του Βερολίνου συνεχίζεται.
Στις 8 Μαΐου 1945 οι Ναζί παραδίδονται στον Συμμαχικό και Σοβιετικό στρατό στο Βερολίνο άνευ όρων και ανατινάζεται η Σβάστικα.
Η 8η Μαΐου σε όλη την Ευρώπη γιορτάζεται έως σήμερα ως ημέρα νίκης των Συμμάχων εναντίον των Ναζί (V.E. Day: Victory in Europe Day).
Ωστόσο η Ιαπωνία δεν συνθηκολογεί και συνεχίζει τον πόλεμο. Οι Αμερικανοί, για να αναγκάσουν τους Ιάπωνες να παραδοθούν, ρίχνουν την πρώτη ατομική βόμβα στη Χιροσίμα (στις 6 Αυγούστου) και τη δεύτερη στο Ναγκασάκι (στις 9 Αυγούστου), με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα και ανυπολόγιστες καταστροφές. Η Ιαπωνία παραδίδεται ανευ όρων.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, αφήνοντας πίσω του 60.000.000 νεκρούς και ολοκληρωτική καταστροφή της Ευρώπης, σφραγίζοντας οριστικά μια εποχή και εισάγοντας ολόκληρο τον κόσμο σε μια νέα, βαθιά σημαδεμένη από την εμπειρία του. Ιδρύεται ο ΟΗΕ (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών).
Χρονολογικός Χάρτης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
ΜεΜΠΛΕ οι Δυνάμεις των Συμμάχων (και όσες χώρες σταδιακά απελευθερώνονται από αυτές).
Με ΜΑΥΡΟ οι Δυνάμεις του Άξονα (και όσες χώρες σταδιακά υποτάσσονται σε αυτές).
Με ΚΟΚΚΙΝΟ η Σοβιετική Ένωση.
με ΓΚΡΙΖΟ οι Ουδέτερες Χώρες.
------------------------------------
II. ΕΛΛΗΝΟ-ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ "ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940"
Η κατάληψη της Aλβανίας από τους Iταλούς, το 1939, αποκαλυπτική των ιταλικών προθέσεων στην περιοχή της ανατολικής Mεσογείου, αποτέλεσε το προοίμιο της επέκτασης του πολέμου και στο βαλκανικό χώρο. Μια ιταλική επίθεση στην Eλλάδα έμοιαζε προφανής, παρά τη δηλωμένη αντίρρηση του Χίτλερ και τις προσπάθειες του Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος, ακροβατώντας ανάμεσα στην παραδοσιακή πρόσδεση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας στην Αγγλία και το φιλογερμανικό πνεύμα του φασιστικού χαρακτήρα καθεστώτος που είχε ο ίδιος εγκαθιδρύσει (με όλες τις διαφορές που έχουν επισημανθεί ότι το διακρίνουν από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά), επεδίωκε να κρατήσει τη χώρα σε ουδετερότητα.
Πράγματι, μετά από μια σειρά προειδοποιητικών ενεργειών -με αποκορύφωση τον τορπιλισμό από τους Ιταλούς του ευδρόμου "Ελλη" στις 15 Aυγούστου 1940 στο λιμάνι της Τήνου- που όλες έπεσαν στο κενό μπροστά στην άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης να απαντήσει στις προκλήσεις, απεστάλη το ιταλικό τελεσίγραφο της 28ης Oκτωβρίου 1940, που απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση των ιταλικών στρατευμάτων από το ελληνικό έδαφος και τον έλεγχο πλήθους στρατηγικών σημείων της χώρας. H απόρριψη από τον Ιωάννη Μεταξά του ταπεινωτικού τελεσιγράφου, γεγονός που συνέπιπτε με την κοινή ελληνική βούληση, οδήγησε στην αυτόματη κήρυξη από τους Ιταλούς του πολέμου στην Eλλάδα, ο οποίος διεξήχθη στα βουνά της Hπείρου.
Οι Έλληνες απαντούν ΟΧΙ και αρχίζει ο Ελληνο-ιταλικός πόλεμος. 
Οι Έλληνες Φαντάροι αναχωρούν για το Μέτωπο «με το χαμόγελο στα χείλη» και μέσα σε κλίμα αληθινού πανηγυριού, που συνεχίζεται και στην πρώτη γραμμή της μάχης.Το "έπος του 1940" ή η «Μάχη της Ελλάδας», που καλύπτει συνολικά ένα διάστημα 216 ημερών, μπορεί να διακριθεί σε τρεις περιόδους:
α) την αρχική άμυνα του πατρίου εδάφους στα βουνά της Πίνδου
β) την ορμητική αντεπίθεση, κατά την οποία καταλαμβάνονται σημαντικές πόλεις και στρατηγικά σημεία της Βορείου Ηπείρου, όπως η Κορυτσά (21 Νοεμβρίου 1940),
η Πρεμετή, οι Άγιοι Σαράντα, το Αργυρόκαστρο, η Χειμάρρα, στις οποίες κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο. Οι Έλληνες κάτοικοι, μέσα σε παραλήρημα ενθουσιασμού υποδέχονται τον ελληνικό στρατό και ξεδιπλώνουν στα μπαλκόνια τους τις γαλανόλευκες, πανηγυρίζοντας για τις νίκες.
γ) τη βαθύτερη προέλαση στο αλβανικό έδαφος, με τη συντριβή της περιβόητης «εαρινής επίθεσης» των Ιταλών.
Οι Έλληνες με το χαμόγελο στα χείλη ύμνησαν το έπος του 1940 μέσα από τραγούδια, πίνακες ζωγραφικής, γελοιογραφίες και διαλόγους της Επιθεώρησης.
Το έμβλημα της 8ης Μεραρχίας Πεζικού,
η οποία ήταν η πρώτη που ήρθε αντιμέτωπη με τις εχθρικές δυνάμεις
-------------------------------------
ΙΙΙ. ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΚΑΤΟΧΗ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ – ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ (1941-1944)
Ένοπλη αντίσταση των Ελλήνων σε Ιταλούς και Γερμανούς πριν την κατοχή. Η αντίσταση των Ελλήνων απέναντι στους Ιταλούς και τους Γερμανούς κράτησε συνολικά 216 μέρες: από την 28η Οκτωβρίου 1940 έως την 31η Μαΐου 1941. Από αυτές οι 160 μέρες καλύπτουν το νικηφόρο πόλεμο της Ελλάδας εναντίον της Ιταλίας, οι 25 την ηρωική άμυνα των Ελλήνων έναντι των Γερμανών και Ιταλών, και οι 31 την ύστατη αντίσταση των Ελλήνων, μαζί με αγγλικές μονάδες, εναντίον των Γερμανών στην Κρήτη ("Μάχη της Κρήτης").
Η τριπλή κατοχή της Ελλάδας
Μετά από έξι μήνες ηρωικής αντίστασης και νικηφόρων μαχών κατά των Ιταλών, η Ελλάδα θα δεχτεί επίθεση από τους Γερμανούς στις 6 Απριλίου 1941, που στο μεταξύ υποτάσσουν και την Γιουγκοσλαβία. Η Ελληνική Κυβέρνηση και ο βασιλιάς εγκαταλείπουν τη χώρα, ενώ η στρατιωτική ηγεσία συνθηκολογεί στις 24 Απριλίου 1941.Οι Γερμανοί εισέρχονται στη Θεσσαλονίκη στις 9 Απριλίου, και στις 27 Απριλίου 1941, σε μια άδεια σχεδόν Αθήνα, αφού οι κάτοικοι έμειναν πεισματικά κλεισμένοι στα σπίτια τους.
Η ύψωση της ναζιστικής σβάστικας στην Ακρόπολη σηματοδότησε την αρχή της γερμανικής κατοχής. Διόρισαν κυβέρνηση "κουΐσλιγκς" με πρώτο πρωθυπουργό το Γεώργιο Tσολάκογλου, το στρατηγό που υπέγραψε τη συνθηκολόγηση.
Ωστόσο η Ελλάδα δεν έχει υποταχτεί ακόμη ολοκληρωτικά στον Γερμανό Κατακτητή. Η αντίσταση στην Κρήτη κρατά ως το Μάιο του 1941, οπότε και λαμβάνει χώρα η «Μάχη της Κρήτης» (20 Μαΐου 1941).
Ο Χίτλερ θα χρησιμοποιήσει το πιο επίλεκτο σώμα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών (περίπου 3000), επιχειρώντας τη μαζικότερη αεροπορική επίθεση στα χρονικά του Ναζισμού. Οι Γερμανοί θα υποστούν τρομερές απώλειες εξαιτίας της ηρωικής αντίστασης των Ελλήνων της Κρήτης και των Συμμάχων (κυρίως Άγγλων, Αυστραλών και Νεοζηλανδών).
Μετά την κατάληψη και της Κρήτης στις 31 Μαΐου 1941 από τα γερμανικά στρατεύματα, η Ελλάδα βρίσκεται υπό τριπλή Κατοχή: της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Βουλγαρίας. Η Βουλγαρία κατέχει την Ανατολική Μακεδονία και μέρος της Θράκης. Η Γερμανία την Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, την Αθήνα, την Κρήτη και κάποια νησιά. Και η Ιταλία την υπόλοιπη Ελλάδα.
Η πείνα (χειμώνας 1941-1942)
Οι Γερμανοί δεσμεύουν όλα τα αγαθά των κατακτημένων, για να καλύψουν τις ανάγκες του γερμανικού στρατού. Τα τρόφιμα εξαφανίζονται και εμφανίζεται η «μαύρη αγορά». Από το καλοκαίρι του 1941 ο ελληνικός λαός αρχίζει να υποσιτίζεται, ενώ τον τρομερό χειμώνα του 1941-42 χιλιάδες άνθρωποι, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, πεθαίνουν από την πείνα.
Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων της πείνας στην Ελλάδα δεν είναι εξακριβωμένος, υπολογίζεται όμως ότι φτάνει τις 300.000.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συνολικός φόρος αίματος του ελληνικού λαού στην περίοδο της Κατοχής τόσο από την πείνα και τις ποικίλες κακουχίες όσο και στο βωμό του απελευθερωτικού αγώνα συνολικά ξεπέρασε, αναλογικά προς τον πληθυσμό της χώρας, τον αντίστοιχο κάθε άλλου λαού της κατεχόμενης Ευρώπης.
Η πρώτη πράξη ηρωικής αντίστασης
Aπό την πρώτη κιόλας στιγμή της Κατοχής, ο ελληνικός λαός αντιμετωπίζει αυτή τη ζοφερή κατάσταση χωρίς να χάσει το θάρρος του και το αγωνιστικό του φρόνημα. Αντιστέκεται σθεναρά με αυθόρμητες πράξεις αντίδρασης, ατομικά και συλλογικά, που εξέφραζαν βούληση αντίστασης, η οποία δεν άργησε να εκδηλωθεί και σε οργανωμένα σχήματα, με την ίδρυση των αντιστασιακών οργανώσεων από το φθινόπωρο του 1941. 
Η πρώτη σημαντική πράξη αντίστασης στα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής, κορυφαία για τη συμβολική της αξία, ήταν το κατέβασμα της Γερμανικής σημαίας, της Σβάστικας, από την Ακρόπολη τη νύχτα της 30ης Μαΐου 1941. Πρωταγωνιστές είναι δύο νεαροί φοιτητές, ο Μανόλης Γλέζος και ο Αποστόλης Σάντας.
Σιγά σιγά η αντίσταση του ελληνικού λαού αρχίζει να οργανώνεται. Ιδρύονται αντιστασιακές οργανώσεις (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ, ΕΑΜ) με άμεσο στόχο την απελευθέρωση της Ελάδας από τους κατακτητές και απώτερο στόχο την οικοδόμηση ενός σταθερού δημοκρατικού πολιτεύματος.
Ιδιαίτερα δυναμική και πρωτοφανής για την ελληνική πραγματικότητα ήταν η δράση που ανέπτυξαν οι γυναίκες όλων των ηλικιών, και στην Αθήνα και στην ύπαιθρο, συμμετέχοντας σε κάθε είδους αντιστασιακή κινητοποίηση ως και στον ένοπλο αγώνα. Η αντιστασιακή δράση αποτέλεσε εξάλλου για τις Ελληνίδες μια συνολικότερη ευκαιρία για την κοινωνική τους συνειδητοποίηση και απελευθέρωση.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου
Η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου στις 25 Νοεμβρίου 1942 από τις ελληνικές αντάρτικες ομάδες του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ, και σε συνεργασία με αγγλικό κλιμάκιο, καθυστερεί για αρκετές εβδομάδες τον ανεφοδιασμό των Γερμανών, που μάχονται στην Αφρική, ανυψώνει το ηθικό των Ελλήνων και τους καταξιώνει στη συνείδηση των Συμμάχων.
Η αντίσταση ελληνικής νεολαίας
Κεφάλαιο αναμφισβήτητα πολύ σημαντικό στην Εθνική μας Αντίσταση αποτελεί η αντίσταση της νεολαίας μας, στην ύπαιθρο και στις πόλεις. Χιλιάδες μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές μπαίνουν από τους πρώτους μήνες στον αγώνα για το διώξιμο του ξένου κατακτητή. Μοιράζουν προκηρύξεις, γράφουν επαναστατικά συνθήματα στους τοίχους, συγκεντρώνουν πληροφορίες, διακινούν όπλα, οργανώνουν δολιοφθορές και επιθέσεις εναντίον των Δυνάμεων Κατοχής.
Στις 25 Μαρτίου του 1942, γίνεται η πρώτη φοιτητική διαδήλωση στην Αθήνα. Οι φοιτητές συγκεντρώνονται στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου. «Ξεσπά ο Εθνικός Ύμνος. Δεν έχουν προλάβει οι φοιτητές να τελειώσουν την πρώτη στροφή και ορμούν έφιπποι Ιταλοί καραμπινιέροι και χτυπούν με τα σπαθιά τους. Η οδός Πανεπιστημίου γεμίζει από Ελληνόπουλα που τα κυνηγούν οι Ιταλοί. Η διαδήλωση σκορπά, μερικοί σπουδαστές πιάνονται και βασανίζονται από τους καραμπινιέρους.» Αρχίζει έτσι μία μάχη που κρατάει σχεδόν τέσσερα χρόνια, γεμάτη ελπίδες, όνειρα και θυσίες.
Ανάμεσα στους πολλούς ανώνυμους και επώνυμους που έδωσαν το αίμα τους για τη δική μας ελευθερία ξεχωρίζει η ηρωική μορφή της Ηλέκτρας Αποστόλου. Τη συλλαμβάνουν στα τέλη Ιουλίου του 1944 συνεργάτες των Γερμανών. Τη βασανίζουν φριχτά ... Στις ερωτήσεις των δημίων της απαντά περήφανα και λακωνικά.
- Πώς σε λένε; - Ελληνίδα!
- Πού κάθεσαι; - Στην Ελλάδα!
- Τι δουλειά κάνεις; - Υπηρετώ τον ελληνικό λαό!
Τα ολοκαυτώματα
Στην ύπαιθρο, ολόκληρα χωριά καίγονται και ο πληθυσμός τους εκτελείται.
Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οι Γερμανοί πυρπολούν τα Καλάβρυτα (στην Πελοπόννησο) και εξοντώνουν τον πληθυσμό τους. Συνολικά, φονεύονται 1101 άτομα, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται βρέφη και παιδιά κάτω των 14 ετών.
Στις 10 Ιουνίου του 1944, πυρπολείται το Δίστομο (στη Στερεά Ελλάδα) και εξοντώνεται ολόκληρος ο πληθυσμός του. 49.188 Έλληνες εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους.
Απελευθέρωση
H ταχεία προέλαση του σοβιετικού στρατού προς τα Bαλκάνια, που απειλούσε να αποκλείσει τις γερμανικές δυνάμεις στον ελλαδικό χώρο, υποχρέωσε τους Γερμανούς ν' απομακρυνθούν το συντομότερο από την Eλλάδα. Η αναχώρησή τους άρχισε από την Πελοπόννησο και τα νησιά,
Στις 12 Οκτωβρίου του 1944, η Αθήνα και ο Πειραιάς απελευθερώνονται από τους Γερμανούς, μέσα σ' ένα τεράστιο λαικό παραλήρημα.
Με ενθουσιασμό, έγιναν δεκτά στην πρωτεύουσα τα βρετανικά στρατεύματα, ενώ οι εορτασμοί κορυφώθηκαν, με την άφιξη του Παπανδρέου και της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, στις 18 του ίδιου μήνα.
Στις 18 Οκτωβρίου, ο Γεώργιος Παπανδρέου, Πρόεδρος της πρώτης μετακατοχικής Ελληνικής Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, υψώνει στην Ακρόπολη τη γαλανόλευκη.
Πίσω, όμως, από την πανηγυρική και συναινετική ατμόσφαιρα των πρώτων ημερών της Απελευθέρωσης, επικρέμονταν εκείνα τα προβλήματα και οι αντιθέσεις, που σε ελάχιστο χρονικό διάστημα θα ξεσπούσαν για να κορυφωθούν στην εμφύλια τραγωδία. Η Ελλάδα έβγαινε από την πολεμική περιπέτεια ουσιαστικά κατεστραμμένη.
Από τις ελληνικές προσδοκίες, εκπληρώθηκε μόνο αυτή που αφορούσε στην ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων, που πραγματοποιήθηκε με τη Συνθήκη των Παρισίων, το Φεβρουάριο του 1947. Με την προσάρτηση των Δωδεκανήσων, η Ελλάδα απέκτησε τα οριστικά της σύνορα.
Επιμέλεια αφιερώματος (ΕΚΜ)
Πηγές:
Βικιπαίδεια
http://www.mathima.gr/ekpaideytiko-yliko/school-celebrations/category/28-october
http://fk-thess.blogspot.gr/2010/10/28-1940-28-october-1940-tribute.html
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/liberation/index.html
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/b_world_war/index.html
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/occupation/index.html
http://www.mathima.gr/ekpaideytiko-yliko/school-celebrations/item/1940-me-pinelo-kai-molyvi?category_id=36https://www.google.gr/search?q=28%CE%B7+%CE%BF%CE%BA%CF%84%CF%89%CE%B2%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85&client=firefox-b&sa=N&dcr=0&tbm=isch&tbo=u&source=univ&ved=0ahUKEwifzv2ZnYrXAhUiJMAKHRvVD0w4ChCwBAgl&biw=1024&bih=645 http://ofisofi.blogspot.gr/2014/10/blog-post_29.html
