Α. Δήμος Λυκουρίας. Η μεγάλη μεταβολή
Ως γνωστόν, οι πρώτοι δήμοι του νομού Αρκαδίας ορίσθηκαν δια του Δ/τος της 9 Νοεμβρίου 1834. Στην επαρχία Γορτυνίας ήσαν 14 και οι περισσότεροι είχαν ονομασίες αρχαίων ελληνικών πόλεων, που υπήρχαν στην περιοχή (1), όπως:
-Θεισόας,
-Νυμφασίας,
-Μεθυδρίου,
-Θελπούσης,
-Υψούντος,
-Τευθίδος,
-Τουθόας,
-Ηραίας κ.τ.λ.
Στην περιοχή μας ήταν ο Δήμος Ηραίας, με έδρα τον Άγιο Ιωάννη και ο δικός μας Δήμος Λυκουρίας, με έδρα το Παλούμπα [2].
Η Λυκουρία είναι αρχαία πόλη, αλλά δεν είναι στην Αρκαδία. Βρίσκεται στην περιοχή των Καλαβρύτων. Είναι μια μικρή πόλη στην οδό Φενεού-Κλείτορος, όπου σήμερα υπάρχει το χωριό Λυκουρία η Λυκούριον [3]. Στην περιοχή των Καλαβρύτων υπάρχουν και άλλες πολλές κοινές ονομασίες. Υπάρχει η Γκούρα, υπάρχουν οι μονές Μπαμπιώτη και Σφυρίδας, υπάρχει το χωριό Γκέρμπεσι, το χωριό Μαζαράκη, το Δάρα, ο Κάνδαλος, το Κρόθι, ο Τσουκαλάς, τα Μπουταίκα, τα Μπουντουραίκα, τα Τσαμαίκα και άλλα...
.
Ως γνωστόν, μετά το τέλος του Αγώνα, την 25 Οκτ. 1827, οι πολεμιστές έλυσαν τους ζυγούς και επανήλθαν στις εστίες τους. Η σκυτάλη παραδόθηκε στα στρατεύματα του Μαιζώνος. Η Ελλάδα έγινε κράτος. Οι μεταβολές πολλές και ποικίλες.
.
Πολεμιστές του Δεληγιάννη, του Πλαπούτα, των Σερβαίων οπλαρχηγών, του Δάρα, του Μπακράτση, του Ηλιόπουλου, που εγκατέλειψαν τα πάντα για την ελευθερία της πατρίδας, ακολούθησαν τους αρχηγούς τους και μετά το τέλος του Αγώνα. Εγκαταστάθηκαν σ' ολόκληρη την περιοχή μας και αυξήθηκε ο πληθυσμός των χωριών. Του Παλούμπα από 10 οικογένειες που είχε προεπαναστατικά εμφανίζεται το 1829 με 57, του Σέρβου από 30 με 48. Ανάλογες μεταβολές είχαν και τα υπόλοιπα χωριά της Λιοδώρας.
.
Στου Σέρβου, οι αρχηγοί της εποχής, εγκατέστησαν σταδιακά στο νότιο τμήμα του χωριού, στρατιώτες, μαχητές, από την Γκούρα, το Γκέρμπεσι, το Μαζαράκι, το Δάρα, τον Κάνδαλο και άλλα χωριά των Καλαβρύτων (και κυρίως της Λυκουρίας) και τους έδωσαν γη που έφθανε μέχρι το Μαζαράκι. Έτσι στελέχωσαν το χωριό οι:
-Γκουταίοι,
-Δημαίοι,
-Κατσιαπαίοι,
-Κούληδες,
-Κουτσανδραίοι,
-Μπραβαίοι,
-Τσόληδες,
-Μπαμπιώτηδες,
-Μπολοκαίοι,
-Μπουλουτσαίοι,
-Καψιμάληδες,
-Μπουντούρηδες,
-Μπουταίοι,
-Τσιάμηδες κλπ.
.
Με τον τρόπο αυτό αυξήθηκαν οι κάτοικοι του Σέρβου, με τους συμπολεμιστές των οπλαρχηγών της περιοχής. Οι περισσότεροι ήσαν ανύπαντροι και πήραν γυναίκες από το χωριό. Κάποιοι συνέχισαν την συνεργασία με τους αρχηγούς τους, όπως οι Κουτσαντραίοι με τους Δαραίους, οι Γκουταίοι με τους Καπλάνηδες, οι Κατσιαπαίοι με τους Κατσουλαίους. Μερικοί, πολυπληθέστεροι, ακολούθησαν αυτόνομη ανεξάρτητη πολιτική, όπως οι Βεργαίοι και οι Δημοπουλαίοι, η συνεργάστηκαν με συνώνυμους που υπήρχαν στην περιοχή. Στα χωράφια τους έδωσαν δικά τους ονόματα όπως:
-Κρόθι,
-Κανταλάκος,
-Τσουκαλάς,
-Μπαμπιώτη,
-Σφυρίδα,
-Γκούρα,
-Γκούριζα,
-Μαζαράκι,
-Μπολόκα,
-Μπουλούτσου . . .
.
Όταν έγινε το διοικητικό σύστημα, όλοι αυτοί που είχαν έρθει από την περιοχή της Λυκουρίας, πέτυχαν ο δήμος της περιοχής να πάρει το όνομα του τόπου που γεννήθηκαν. Έτσι έγινε ο Δήμος Λυκουρίας με έδρα του Παλούμπα που παρέμεινε μέχρι το 1841, οπότε συγχωνεύθηκε με τον δήμο Ηραίας και πήρε το όνομα "Δήμος Ηραίας", με την ίδια έδρα.
.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
[1] Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου 13ος-18ος αιώνας. Ιστορικό Αρχείο Εμπορικής Τράπεζας, Αθήνα 1985, σ.324, 325, 330, 331.
[2] Γορτυνιακόν Ημερολόγιον 1947, Τεύχος Δεύτερον, σ. 23, 24.
[3] «....παρά τούτο η οδός κάτεισιν επί χωρίον Λυκουρίαν, και έστι Φενεάταις η Λυκουρία προς Κλειτωρίους όροι της γης...»
.
Β) Αποκαλυπτικά στοιχεία από τους Μετανάστες
Εκτός από τα στοιχεία που έχω ήδη αναφέρει, έχουμε κι' άλλες ενδιαφέρουσες για το χωριό πληροφορίες, όπως προκύπτει από τα σχετικά έγγραφα των αμερικάνικων αρχείων για τους μετανάστες του περασμένου αιώνα, που δόθηκαν στην δημοσιότητα. Στην έρευνα αυτών των αρχείων ανευρέθηκαν πολλά στοιχεία που αφορούν Σερβαίους μετανάστες. Μεταξύ των άλλων αναφέρονται και τα εξής:
.
**Στις 27 Μαΐου του 1900, σε ηλικία 25 χρόνων, έφυγε ο πρώτος μετανάστης του χωριού Νικόλαος Μπόρας. Ταξίδεψε από Πειραιά για Γαλλία και από την Χάβρη της Γαλλίας με το υπερωκεάνιο Λα Τουραίν, για Νέα Υόρκη. Είχε μαζί του ...8 δολάρια και ο τελικός προορισμός του ήταν η Λόουελ της Μασαχουσέτης.
.
**Μόλις δεκαεπτά χρονών, το 1903, έφυγε για την Αμερική ο Γεώργιος Θεοδώρου Παπαγεωργίου, ο G. Papageorgion, από το Servon, όπως αναφέρεται στις σχετικές καταστάσεις. Έφυγε στις 5 Ιουνίου 1903, από το Ναύπλιο με το πλοίο Perugia...
.
**Σε σχετική κατάσταση αναγράφεται επίσης το όνομα Iarios Stricos, Servn. Πρόκειται μάλλον για το Γεώργιο Παρασκευά Στρίκο που έφυγε το 1907 σε ηλικία 30 χρόνων. Έτσι αναγράφεται το χωριό και στον Σπύρο Κλεισούρα που έφυγε κι αυτός το 1907 στην ίδια ηλικία, Spiros Klissuras Servn.
.
**Το 1907 σε ηλικία 23 χρόνων, έφυγε από το χωριό ο Χρήστος Δημόπουλος, Cristos Dimopulos Servu Greece. Ο Ηλίας Δημόπουλος έφυγε το 1910 σε ηλικία 19 χρόνων, Elias Dimopulos, Servos Gortynie Greece.
.
**Ο Γεώργιος Ηλία Παπαγεωργίου, Georgios Papageorgiou Servou Greece, μετανάστευσε αργότερα το 1911, σε ηλικία 19 χρόνων. Έφυγε στις 5 Ιανουαρίου από την Πάτρα με το πλοίο Oceania...
.
**Το 1914, 29 χρόνων, έφυγε ο Νικόλαος Σχίζας, Νicolaos Shizas, Servon Greece.
.
**Ο Παναγιώτης Τσαντίλης έφυγε το 1921, σε ηλικία 29 χρόνων. Panayiotis Tsantilis, Servon Greece.
.
Στα ενδιάμεσα χρονικά διαστήματα, μετανάστευσαν και οι άλλοι δέκα έξι πατριώτες...
.
Στις καταστάσεις των μεταναστών παρατηρούμε να μεταναστεύουν η να συνταξιδεύουν πολλοί από τα διάφορα κράτη της Ευρώπης οι οποίοι έχουν το ίδιο επίθετο.
1. Βεργαίοι: από Γαλλία, Τουρκία, Αυστρία, Ουγγαρία...
2. Γαβράδες: από Κωνσταντινούπολη, Γεωργία,...
3. Γκεκούληδες: από Αυστρία, Πολωνία,...
4. Γκουταίοι: από Ολλανδία, Ρουμανία, Τουρκία,....
5. Δαραίοι: από Τουρκία, Ουγγαρία, Βέλγιο, Γαλλία, Αυστρία, (Ταραίοι: από Ιταλία, Αυστρία, Ρωσία).
6. Δημαίοι: από Κων/πολη, Πορτογαλία, Γαλλία,...
7. Δημοπουλαίοι: από Τουρκία,
8. Ηλιόπουλοι: από Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη...
9. Καπλάνηδες: από Προύσα, Κων/πολη,...
10. Κομνηνοί: από Τουρκία, Γαλλία, Ιταλία. . .
11. Λιτσαίοι: από Γαλλία, Ιταλία, Αμερική,...
12. Μακρήδες: από Σμύρνη, Κων/πολη, Κύπρο, Γαλλία,...
13. Μαραγκαίοι: από Κων/πολη, Σμύρνη, Ρόδο, Κύπρο,
14. Μπουταίοι: από Ουγγαρία, Αυστρία, Αγγλία,...
15. Μποραίοι: από Ουγγαρία, Ρωσία, Αυστρία, Τουρκία, Πολωνία. (Υπάρχει μάλιστα και Μπόρας Νικολός από Βυτίνα -Vitina- Αυστρίας...).
16. Μπουρναίοι: από Ρωσία, Ουγγαρία, Αυστρία,...
17. Νταρεναίοι: από Ουγγαρία, Ιταλία,...
18. Ντελήδες: από Ολλανδία, Τουρκία,...
19. Παγκραταίοι: από Τουρκία, Πάτμο,...
20. Στρικαίοι: από Τουρκία, Αμερική,...
21. Σχιζαίοι: από Ρωσία, Ρόδο,...
22. Ταραίοι: από Ιταλία, Αυστρία, Ρωσία...
23.Τερζήδες: από Κων/πολη, Προύσα, Αλεξάνδρεια...
.
Παρατηρούμε ότι όλοι σχεδόν οι συνώνυμοι προέρχονται κυρίως από την Φραγκιά, την Βενετία, την Αυστροουγγαρία, Ρωσία, Ρουμανία, Τουρκία, Κύπρο. Προέρχονται δηλαδή, από χώρες που οι δεσμοί που είχαμε μ' αυτές, είναι γνωστοί. Είναι γνωστές οι σχέσεις μας με τους Φράγκους κατά την φραγκοκρατία, με τους Ενετούς, στις ενετικές κτήσεις στην Πελοπόννησο, στην ίδια περίοδο αλλά και αργότερα στην ενετοκρατία. Επίσης είναι γνωστός ο ρόλος του ελληνικού πληθυσμού της Ρωμυλίας και της Μικράς Ασίας, πριν και κατά την τουρκοκρατία και οι μεγάλοι δεσμοί του με την Πελοπόννησο.
.
Είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς αν πρόκειται για μετανάστες, για απόδημους για έποικους. Μπορεί όμως να πει μετά βεβαιότητας ότι Σερβαίοι κατά καιρούς μετέβησαν σ' αυτές τις περιοχές, όπως επίσης και κάτοικοι των περιοχών αυτών εγκαταστάθηκαν στο χωριό.
.
Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι, το σύνολο σχεδόν των ξενικών επιθέτων του χωριού, προέρχονται από χώρες που διαδραμάτισαν σοβαρό ρόλο στην περιοχή, για πολλούς αιώνες, από ιστορικές ισχυρές αυτοκρατορίες. Δεν έχουν καμία σχέση με τις διάφορες φάρες νομάδων, οι οποίες περιεφέροντο η ζούσαν καιροσκοπικά στις αυλές των φεουδαρχών η των πασάδων, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των εκάστοτε ισχυρών. Και το κυριότερο δεν έχουν καμία σχέση με εθνότητες οι οποίες στα χρόνια ακμής του χωριού ήσαν ανύπαρκτες.
.
Επιβεβαιώνεται ότι όλα τα επώνυμα του χωριού απαντώνται στην περιοχή για πολλούς αιώνες και ότι πολλά προήλθαν από την γλώσσα των κατακτητών: Φράγκων, Ενετών, Τούρκων, κτλ. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι επώνυμα ξένων, αλλά Ελλήνων, τα οποία δημιουργήθηκαν στις συγκεκριμένες εποχές, στην μητρική γλώσσα των κατακτητών. Έτσι προσδιορίζεται χρονικά η προέλευση των επιθέτων αυτών και η συνέχισή τους μετά τις διάφορες αλλαγές.
.
Τερζής γα παράδειγμα, είναι τούρκικη λέξη που σημαίνει, ράπτης. Στην τουρκοκρατία τερζήδες δεν λέγονταν μόνον οι Τούρκοι αλλά και οι Έλληνες που ασκούσαν αυτό το επάγγελμα. Άρα το επαγγελματικό επίθετο Τερζής άσχετα από πού προέρχεται μπορεί να είναι και επίθετο Ελλήνων. Το επίθετο αυτό εμφανίστηκε στην περιοχή κατά την τουρκοκρατία και υπάρχει μέχρι σήμερα σε πολλές χώρες. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άλλα επίθετα τα οποία κατά πλειονότητα δεν προσδιορίζουν την εθνικότητα του φέροντος, ανάλογα με την σημασία της λέξεως που προφέρονται, αλλά είναι ελληνικά και φανερώνουν τις σχέσεις των διαφόρων χωρών.
.
Ιστορία αιώνων και χιλιετηρίδων ακόμη, έχει πολλά επίθετα που υπάρχουν και σήμερα στο χωριό μας. Αυτό αποτελεί δείγμα όχι μόνο της πολύχρονης ζωής του, της ιστορικής διαδρομής του, του ρόλου του στις σχέσεις του με τους διαφόρους επιδρομείς, κατακτητές, εποίκους, αλλά και των νεότερων μεταβολών του πληθυσμού, στον αγώνα της Ανεξαρτησίας του Έθνους.
.
(ΧΙΜ_8-2-11)
