Γεώργιος Αθ. Σχίζας

’’Ο Αθάνατος των Γιαννιτσών’’.

Χρήστου Αθ. Μαραγκού, υποστρατήγου ε.α.

Το τηλεγράφημα του Συνταγματάρχη Διοικητού του 11^ου Συντάγματος:

. . . .Κυρία Γεωργία,

       Ο άντρας σας θυσιάστηκε για την Πατρίδα, στη μάχη για να πάρουμε τα Γιαννιτσά.

     Ήταν ένας ήρωας, που έπεσε πολεμώντας για να ελευθερώσουμε τα αδέλφια μας, που ήσαν σκλαβωμένα πεντακόσια χρόνια.

       Αιωνία του η μνήμη. . . .

Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος, 1912

Το Διάταγμα Επιστρατεύσεως

‘’Εφ. ΣΚΡΙΠ 14 /9/ 1912’’

Η Κήρυξη του Πολέμου

Η μεγάλη διήμερη μάχη και η απελευθέρωση των Γιαννιτσών

(19 - 20 Οκτωβρίου 1912)

   Μετά την μεγάλη νίκη του Ελληνικού στρατού στο Σαραντάπορο και την απελευθέρωση των Σερβίων, της Κοζάνης και της Κατερίνης το σύνολο των Ελληνικών μεραρχιών (ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV, V, VI, VII) κινούνταν προς τα Γιαννιτσά με κατεύθυνση προς Θεσσαλονίκη..
   Η τοποθεσία που επιλέχθηκε από τον Τούρκο στρατηγό για την άμυνα βρισκόταν δυτικά της πόλης και στηριζόταν από δεξιά σε δύσβατα υψώματα και στα αριστερά από την λίμνη των Γιαννιτσών.

   Οι Τούρκοι παρέταξαν στο πεδίο της μάχης 25.000 άνδρες και περίπου 30 πυροβόλα

Το μεσημέρι της 19ης Οκτωβρίου οι κύριες δυνάμεις των Ελλήνων συγκεντρώνονταν ενώπιον της κύριας τοποθεσίας υπό τα πυκνά πυρά του Τουρκικού πυροβολικού. Το Γενικό Στρατηγείο λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση εξέδωσε διαταγή   γενικής επίθεσης σε όλο το μήκος της τοποθεσίας. Το κύριο βάρος της επίθεσης στο βόρειο άκρο της Τουρκικής άμυνας ανέλαβε η ΙV μεραρχία που επιτέθηκε και με τα τρία συνταγματα της (8ο, 9ο 11ο) για να καταλάβει το χωριό Πενταπλάτανο. Μετά της 16.00 ο αγώνας έγινε σκληρότερος με τους Τούρκους να

υποχωρούν αργά, αμυνόμενοι με πυκνά πυρά πεζικού  και πυροβολικού στα επελαύνοντα τρία Ελληνικά Συντάγματα.
   Οι βραδυνές ώρες διέκοψαν την μάχη με τα Συντάγματα της ΙV μεραρχίας να έχουν καταλάβει τμήμα της βόρειας αμυντικής τοποθεσίας και να βρίσκονται σε στενή επαφή με τον εχθρό.

   Οι στρατιώτες των τριών συνταγμάτων διανυκτέρευσαν υπό συνεχή βροχή και τσουχτερό κρύο, νηστικοί και κατάκοποι. Ο Αγώνας της επομένης θα αποδεικνυόταν σκληρότερος.   Η επίθεση εξελίχθηκε ραγδαία με τα συντάγματα να κερδίζουν συνεχώς έδαφος και να πλησιάζουν τα Τουρκικά χαρακώματα προελαύνοντας υπό το δραστικό πυρ του Τουρκικού πυροβολικού από τα γύρω υψώματα.
   Ο Τούρκος στρατηγός αντιλαμβανόταν ότι οι δυνάμεις του παρά τις προσπάθειες τους είχαν χάσει έδαφος και είχαν κλονιστεί. Γι αυτό διέταξε υποχώρηση που σύντομα πήρε την διάσταση της πανικόβλητης φυγής που διεξήχθη με μεγάλη δυσκολία λόγω της συνεχούς βροχής και της λάσπης.

   Ο κύριος όγκος του Τουρκικού στρατιωτικού υλικού έπεσε λάφυρο στα χέρια των νικητών Ελλήνων, ενώ οι υποχωρούσες Τουρκικές μονάδες βρίσκονταν σε διάλυση.

   Υπήρξαν 3000 αιχμάλωτοι Τούρκοι στρατιώτες, 25 πυροβόλα από τα 30, και 2 πολεμικές σημαίες. 

   Οι απώλειες των Ελλήνων στην διήμερη αυτή μάχη ήταν 188 νεκροί. ανάμεσα τους ο Λοχίας

Σχίζας Γεώργιος του Αθανασίου,

από του Σέρβου.

   Γύρω στις 11 π.μ. μπήκαν στην πόλη των Γιαννιτσών ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος με το Επιτελείο του.

   Επακολούθησε νεκρώσιμη ακολουθία στο Ναό της Παναγίας, για τους νεκρούς στρατιώτες.

   Γυναίκες τους καθάρισαν, τους έπλυναν με κρασί και τους στόλισαν με λουλούδια.

   Τους έθαψαν κατά τα κεκανονισμένα στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο Γιαννιτσών

Κατόπιν τελέστηκε μεγάλη Δοξολογία παρουσία στρατού και κατοίκων της πόλης.
   Η μάχη των Γιαννιτσών ήταν η σπουδαιότερη του Α’ Βαλκανικού πολέμου.                     

 Αποτελεί για τον Ελληνικό στρατό νέο τίτλο τιμής και δόξας, γράφει στην ημερήσια διαταγή της Στρατιάς ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος. Η μάχη των Γιαννιτσών άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.    

   Είναι η μέρα που ουσιαστικά πήραμε την Θεσσαλονίκη”.

‘’Εφ. ΕΜΠΡΟΣ 29 /10 / 1912’’

Στο χωριό βαρύς ο πόνος.

   Έπεσεν υπέρ Πατρίδος ο Γεώργιος Σχίζας, εγγονός του τραυματία πολεμιστή στη μάχη του Λάλα κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα, Ηλία Σχίζα. 

     Γιός του Αθανασίου Σχίζα,  ήταν παντρεμένος με την Γεωργία Κωνσταντοπούλου και είχε έναν γιό.

     Η Γεωργία ήταν κόρη του Κων. Κωσταντόπουλου και είχε δύο αδερφές την Σοφία που είχε παντρευτεί τον Παναγή Παπανικολάου και την Σταθούλα σύζυγο του Μιχάλη Σχίζα.

     Μαζί στον πόλεμο άλλοι σαράντα Σερβαίοι και κυρίως ο κουνιάδος της ο Γιάννης Σχίζας, που είχε παντρευτεί την Σταυρούλα την κόρη του Παπά – Δημήτρη, αλλά και ο γαμπρός της ο άντρας της αδερφής της, της Σταθούλας, ο Μιχάλης Σχίζας.

     Ο ήρωας ήταν ο πρώτος πεσών υπέρ Πατρίδος Σερβαίος μετά την Εθνεγερσία.

     Η είδηση του νεκρού πολεμιστή στα Γιαννιτσά το πάρσιμο της Θεσσαλονίκης οι νίκες του πολέμου, η σύνδεση με τους αγώνες των παππούδων, η Πόλις, η Άγια Σοφιά…   δημιούργησαν ανάμεικτα συναισθήματα.

     Σαν πέρασαν όλα τα μνημόσυνα, τα τρίμερα, τα νιάμερα, τα σαράντα, σαν έγιναν όλες οι δεήσεις υπέρ αναπαύσεως του υπέρ Πατρίδος πεσόντος Γεωργίου, η Γεωργία προσπάθησε να ξεπεράσει ότι ήταν δυνατό από τη φρίκη που άφησε ο πόλεμος.

     Ο χαμός του ήρωα άφησε δυσαναπλήρωτο κενό που δεν σβήνει ο χρόνος.

     Η πεθερά της η Μαριγώ της έλεγε διάφορες ιστορίες πούχε ακούσει και κείνη για τον πεθερό της από τον καιρό της Επανάστασης. Της έλεγε, για τους αγώνες, για τους πολέμους με τους Τούρκους της μίλαγε για πολύ δύσκολα χρόνια.

     Προσπαθούσε να της αμβλύνει τον πόνο, να την ηρεμήσει, να ορθοποδήσει, να μεγαλώσει το ορφανό. . .

     Κατάλαβε η Γεωργία. Το πήρε απόφαση, ξαναδιάβασε το τηλεγράφημα του Συνταγματάρχη Διοικητού του 11^ου Συντάγματος:

. . . .Κυρία Γεωργία,

       Ο άντρας σας θυσιάστηκε για την Πατρίδα, στη μάχη για να πάρουμε τα Γιαννιτσά.

     Ήταν ένας ήρωας, που έπεσε πολεμώντας για να ελευθερώσουμε τα αδέλφια μας, που ήσαν σκλαβωμένα πεντακόσια χρόνια.

       Αιωνία του η μνήμη. . . .

       Τα αποδέχτηκε, αιωνία σου η μνήμη Γιώργο, ψιθύρισε και κανόνισε με την αδερφή της και την συννυφάδα της να βαφτίσει το ορφανό να αραδίσει ο γιός, ο Γιώργος   στο σπίτι, να απαλύνει την απουσία του νοικοκύρη..

     Την Κυριακή σαν σχόλασε η Εκκλησία ενημερωμένος από την κόρη του την Σταυρούλα ο Παπά – Δημήτρης άρχισε την προετοιμασία.

     Φέρτε την κολυμβήθρα πιο κοντά, εδώ στην εικόνα που προσευχόταν ο πατέρας του, στην εικόνα της Παναγίας πούχε δωρίσει στη εκκλησία:

     « Δαπάνη Γεωργίου Αθανασίου Σχίζα 1902».

’’     Η Εικόνα της Παναγίας με την αφιέρωση, που σήμερα βρίσκεται στον Κοιμητηριακό Ναό του Χωριού στον Άγιο Θεόδωρο ’’.

 

     Νάναι κι αυτός μαζί μας, γιατί και νεκρό τον έχει ανάγκη ο τόπος, τον θέλει η Πατρίδα. Σαν τον Γιώργη. . . .

     Την έφεραν λίγο παράγωνα όπως επιβαλλόταν.

     Πλησίασαν οι μαυροφορεμένες οικογένειες: του Σχίζα, του Μπόρα, του Παναγόπουλου, του Μαραγκού, του Παπανικολάου, του Κωνσταντόπουλου, του Κλεισούρα. . .

     Μπροστά η Σταυρούλα, η Σταθούλα, η Σοφία . . .

     Παρευρίσκονταν κι αυτοί που τα παιδιά τους πολεμούσαν για την Μακεδονία μας.

     Ήταν κι άλλοι που ήθελαν να συμπαρασταθούν.

     Κι άρχισε το μυστήριο.

     . . . και το όνομα του παιδιού διαβάζει ο Παπα Δημήτρης. . .

      Γιώρης, ο Γιώρης παππούλι, Γεώργιος . . . .

  Του πατέρα του, του Λοχία Γεωργίου Σχίζα του Αθανασίου από του Σέρβου πού έπεσε ηρωικά μαχόμενος στα Γιαννιτσά την 20^η Οκτωβρίου 1912.

Βούρκωσε η εκκλησιά.

Ναι. Του Ήρωα. Του Αθάνατου των Γιαννιτσών, επανέλαβε . . . ένα δάκρυ που κυλούσε στα μάγουλα της Γιωργιάς. . . . .

.

Μνημείο Πεσόντων Μάχης Γιαννιτσών

Ακριβώς στο χώρο που έγινε η Μάχη. Στο δρόμο προς τον Πενταπλάτανο

Μνημείο που ευρίσκεται πλησίον της κεντρικής εισόδου του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης και στο οποίο προβάλλονται σε 24ωρη βάση κυλιόμενα τα ονόματα των 8.172 ηρωικών νεκρών των αγώνων 1912 – 1913.

Κερί στη μνήμη τους

ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΣΕΡΒΑΙΟΙ ΣΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ 

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΓΙΟΥ ΤΟΥ ΗΡΩΑ (ΑΡΦΑΝΗ) 

(ΧΙΜ)