23.6.2013 Εκδήλωση στης Γριάς το Σωρό

Την Κυριακή 23 Ιουνίου 2013, έγινε στο χωριό η προβλεπόμενη από το καταστατικό του Συνδέσμου μας , εκδήλωση στην τοποθεσία «Στης Γριάς το Σωρό» σε ανάμνηση της «Μάχης του Σέρβου», που έλαβε χώρα στις 10-11 Μαϊου 1826 μεταξύ Σερβαίων και άλλων κατοίκων της περιοχής, εναντίον των στρατευμάτων του Ιμπραήμ. Το πρωί μετά τη θεία λειτουργία στις 11 η ώρα οι λίγοι συγχωριανοί, η αντιδήμαρχος κ. Μαρίνα Διαμαντοπούλου-Τρουπή που εκπροσώπησε το Δήμο Γορτυνίας, ο κ. Γιάννης Θ. Σχίζας από το Τοπικό Συμβούλιο του χωριού, τα μέλη του ΔΣ του Συλλόγου Μίνα Δημοπούλου, Μαρίνος Ρουσιάς και Νίκος Στ. Σχίζας, προσήλθαν στης Γριάς το Σωρό και άρχισε η τελετή μνήμης. Ο πανοσιολογιότατος πατέρας Θεοφύλακτος έψαλε επιμνημόσυνο τρισάγιο για όσους έλαβαν μέρος στην εν λόγω μάχη.

Η ταμίας του Συνδέσμου κ. Μίνα Δημοπούλου διάβασε το πιο κάτω απόσπασμα από το βιβλίο του Βασιλείου Δάρα «ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΟΥ ΣΕΡΒΟΥ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ» με τίτλο «Η μάχη στης Γριάς το Διάσελο» 

  ‘Ηταν η εποχήπου ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ Πασάς, βάλθηκε να εξοντώσει το Μοριά.
Μετά την πτώση και το ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου (12 Απρίλη 1826) αφήνοντας πίσω του ερείπια καμένης πόλης, επανήλθε στατέλη Απριλίουμ’ αρχές Μαϊου ατην Πάτρα.
Διαμοιράζοντας τις δυνάμεις του, κατά τοσύστημα πουακολουθούσε, το ένατμήμα οδηγείται προς την Ηλεία, όπου έχει νααντιμετωπίσει εκείστο «Κλειδί της Ζαχάρως» τον περίφημο συμπατριώτη μας Νικηταρά τον Τουρκοφάγο. Αυτός μετο υπόλοιπο και εκλεχτότερο τμήμα τωνδυνάμεών του, δια μέσου Καλαβρύτων μέσα από τους χιονοσκεπείς καικρημνώδεις πρόποδες του Χελμού, στις 2—3 του Μάη με αιχμαλώτους καιλάφυρα κατευθύνεται προς την Τριπολιτσά, όπου η βάση του. Προτης αντίστασης που συναντούσε παντού και σανόλοι έσπευδαν να καταταγούν στις τάξεις του Κολοκοτρώνη, γιατη βίαιη διάλυσή τους, στέλνει άγρια αποσπάσματα σ’ όλες τις επαρχίες.
Ένα απ’ αυτά σκορπίζεται στη Γορτυνία. Ο τόπος όλος πλημμύρισε απόΑραπάδες. Σκότωναν, ατίμαζαν, έκαιαν, λεηλατούσαν, αιχμαλότιζαναδύνατους και άοπλους, γέροντες και παιδιά. Απ’ όλα τα χωριά, έτρεχαν να κολλήσουν στα βουνά να χωθούνστις σπηλιές, να γλιτώσουν.
Η Κυβέρνηση ανησυχεί καιπαίρνει μέτρα ν’ ασφαλιστούν τα γυναικόπαιδα, οι τροφές και τα πράγματα των κατοίκων σε δυνατά κιαπρόσβατα μέρη. Και οΚολοκοτρώνης που βρίσκεται τώρα στο Ναύπλιο παραγγέλνει στο στρατηγό Πλαπούτα με επιστολή του που έχει διασωθεί: «Νασυνάξεις όλους τους Λιοδωρίσιους και να σταθείς σ’ όποιομέρος κρίνεις αρμοδιότερον, παρατηρών τακινήματα των εχθρών όπουέχουν πόρον ναπεράσουν. Ο κίνδυνοςόπου μας παρουσιάζεται είναι φοβερότερος, παρά άλλοτε».
Η Ηραία, είναι ζωσμένη από παντού. Όγκος Αραπάδων έχει ξεχυθεί στον πλούσιο κάμπο της, αρπάζοντας, λεηλατώντας και με κατεύθυνση προςΤρίπολη.
ΟΠλαπούτας που δεν σταματά ναπαρακολουθεί τον εχθρό πιάνοντας δυνατά μέρημαζί με τους Ηραιάτες καιφυσικά πρώτους τους Σερβαίους με επικεφαλής, το μπαρουτοκαπνισμένο οπλαρχηγό Φώτη Δάρα, γνώστη του τόπου,έσπευσαν και στήνουν ενέδρα στο αναγκαίο διαβατό πέρασμα «Γριάς το Διάσελο». 

Σαν φάνηκαν οι Αραπάδες, έγινε εκεί φοβερή, σύγκρουση, φόνευσαν πολλούς καιοι υπόλοιποι τράπηκαν σε φυγή αφού τους άρπαξαν όσα ποίμνια και υποζύγια κουβαλούσαν μαζί τους. 

Για το γεγονός αυτό μας μιλούν οι ιστορικοί Κανδηλώρος (Γορτυνία σελ. 316), Ιω. Εμμ. Νουχάκης στην «Ελληνική Χορογραφία 1902 σελ. 634) και Μιχ. Οικονόμου, που τα γραφόμενά τους συμπίπτουν. Αλλά ας αφήσουμε το ιστορικό έγγραφο να μιλήσει στο σημείο αυτό μόνο του.
«Χίλιοι δε εξ αυτών περίπου, πεζοί και ιππείς χιλιάδες συνοδεύοντες προβάτων και άλλων κτηνών, προσεβλήθησαν εις του Σέρβου και της Γριάς το Διάσελο, από τους Πλαπούταν και τον Φώτη Δάραν και άλλους εκ των εκείσε, οι οποίοι εφόνευσαν τινάς και έσωσαν πάντα τα αγόμενα».
Το ιστορικό τούτο γεγονός, η μάχη στης Γριάς το Διάσελο, αποτελεί για του Σέρβου μια από τις χρυσές σελίδες της ιστορίας.

Μάχη Καρκαλούς (Ιούλιος 1827)
Εξόρμπσπ από τον Αρτοζήνο

  ‘Ενα άλλο ιστορικό γεγονός, που έχει σχέση με τον τόπο (Μιχ. Οικονόμου - Ιστορικά Ελληνικής Παλιγγενεσίας, σελ. 748 - 748) είναι επίθεση εναντίον των στρατοπεδευμένων στην πεδιάδα της Καρκαλούς Αιγυπτίων του Ιμπραήμ (27 Ιούλιος 1827) κατά την οποίαν με γιουρούσι του Πλαπούτα από την πλευρά του Αρτοζήνου με Ηραιάτες και Σερβαίους και του Γενναίου Κολοκοτρώνη από τη πλευρά της Δημητσάνας, ο στρατός του Ιμπραήμ
ετράπη σε φυγή και η Γορτυνία λεύτερη από τον άγριο επιδρομέα δεν τον ξαναείδε και μόνο η ανάμνηση του ονόματός του διατηρήθηκε, που προκαλούσε τη φρίκη και τις κατάρες του Γορτυνιακού λαού. Πέρασε ο Μπραήμης έλεγαν, για να παραστήσουν την ερήμωση.   

  Η εκδήλωση έκλεισε με τον Εθνικό Ύμνο.