Σέρβου 16-5- 2010. Εκδήλωση Συνδέσμου στις "Γριάς το Σωρό"

Το Ηρώο και ο "Σωρός της Γριάς", κατά την εκδήλωση της 16ης Μαίου 2010

Την Κυριακή 16 Μαΐου 20210, έγινε στο χωριό η προγραμματισμένη εκδήλωση στην τοποθεσία "Γριάς Σωρός", σε ανάμνηση της "Μάχης του Σέρβου", που έλαβε χώρα στις 10-11 Μαΐου 1826, μεταξύ των Σερβαίων και άλλων κατοίκων της περιοχής, εναντίων των στρατευμάτων του Ιμπραήμ.

Το πρωί έγινε θεία λειτουργία στον καθεδρικό Ναό του χωριού, "Κοίμησης Θεοτόκου" και γύρω στις 11.30 οι πατριώτες προσήλθαν στις "Γριάς το Σωρό" και άρχισε η εκδήλωση.

Epimnimosini_deisi_1 Ο αγαπητός καλλίφωνος ιερέας του χωριού μας, πατέρας Σωτήριος, έψαλε επιμνημόσυνη δέηση, για όσους συμμετείχαν σε εκείνη την νικηφόρο μάχη και αναφέρθηκε ονομαστικά στους 13 πατριώτες που πρωτοστάτησαν:

-στον ταγματάρχη

ΔΑΡΑ ΦΩΤΙΟ,

-στον λοχία

ΔΑΡΟΠΟΥΛΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ,

-στους δεκανείς

ΚΑΤΣΟΥΛΑ ΗΛΙΑ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟ ΗΛΙΑ, ΜΠΑΚΡΑΤΣΗ ΓΕΩΡΓΙΟ και ΠΑΠΑΔΑΡΑ ΝΙΚΟΛΑΟ

-και στους στρατιώτες

ΗΛΙΟΠΟΥΛΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ, ΠΑΠΑΣΧΙΖΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟ, ΣΜΥΡΝΑΙΟ ΙΩΑΝΝΗ, ΣΧΙΖΑ ΓΕΩΡΓΙΟ, ΣΧΙΖΑ ΗΛΙΑ, ΣΤΡΙΓΚΟ ή ΗΛΙΟΠΟΥΛΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ και ΤΡΟΥΠΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟ.

Μετά την δέηση, εψάλη ο Εθνικός Ύμνος και ο πρόεδρος του Συνδέσμου κ. Θ. Τρουπής, κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο και καλωσόρισε όλους όσους προσήλθαν στην εκδήλωση. Είπε:

"Καλημέρα σας κυρίες και κύριοι. Σας ευχαριστούμε όλους που ήρθατε να συνεορτάσουμε την ηρωική εκείνη ημέρα της 10ης-11ης Μαΐου του 1826. Ευχαριστούμε τον αιδεσιμότατο πατέρα Σωτήριο που ήρθε να τελέσει το μνημόσυνο, τους δημάρχους κ. Βλάχο του δήμου Δημητσάνας και κ. Κούλη του Δήμου Λαγκαδίων καθώς και τους κ.κ. Θάνο Μπόρα δημοτικό σύμβουλο του δήμου Ηραίας, Γιάννη Σχίζα και Θανάση Σχίζα του Τοπικού συμβουλίου του χωριού μας, που με την παρουσία τους τιμούν την εκδήλωσή μας. Ο Σύνδεσμός μας στην προσπάθειά του να αναδείξει την ιστορία του χωριού μας και να φέρει σε γνώση των πατριωτών -και όχι μόνο- την νικηφόρο εκείνη μάχη των Σερβαίων και άλλων κατοίκων των γύρω περιοχών κατά του Ιμπραήμ, οργάνωσε την σημερινή εκδήλωση και θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε η εκδήλωση αυτή να γίνεται κάθε χρόνο. Ανάλογη εκδήλωση στο χώρο αυτό, που διαμορφώθηκε το 1998 επί προεδρίας Ν. Ι. Μαραγκού, έγινε για πρώτη και μοναδική φορά το 2010, επί προεδρίας Ι. Στ. Βέργου. Η ιδέα να καθιερωθεί γιορτή σε ανάμνηση της ιστορικής μάχης διατυπώθηκε το 1974 από τον πατριώτη ιστοριοδίφη κ. Νίκο Παπαγεωργίου στα «Αρκαδικά Νέα». Ελπίζω πως με τη σημερινή μας εκδήλωση θα βάλει και ο Σύνδεσμός μας ένα μικρό πετραδάκι στην ανάδειξη της ιστορίας του τόπου μας και θα προσπαθήσει να διδάξει στις νεότερες κυρίως γενιές, τις θυσίες και τον τιτάνιο αγώνα των προγόνων μας, για την απόκτηση της ελευθερίας όλων ημών....."

Στη συνέχεια το λόγο έλαβε ο δήμαρχος Λαγκαδίων κ. Κούλης, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό στους παρευρισκόμενους και συνεχάρη το ΔΣ του Συνδέσμου για την πρωτοβουλία του να καθιερωθεί ο εορτασμός της «Μάχης του Σέρβου» ως Τοπικής Γιορτής. Παρότρυνε όχι μόνο το δικό μας Σύνδεσμο, αλλά και όλους τους αντίστοιχους της περιοχής, να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια και επιμέλεια να διατηρηθεί η ιστορία και παράδοση της Γορτυνίας ζωντανή. Επεσήμανε ιδιαίτερα το ρόλο που έχουν να διαδραματίσουν οι τοπικοί Σύλλογοι στο καινούργιο περιβάλλον που διαμορφώνεται με τον νέο διοικητικό χάρτη της τοπικής αυτοδιοίκησης «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ». Ακολούθως το λόγο έλαβε ο δήμαρχος της Δημητσάνας κ. Βλάχος, που απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό και ευχές για καλύτερες επιτυχίες στο Σύνδεσμό μας. Ο δημοτικός σύμβουλος του χωριού μας κ. Θάνος Μπόρας μετέφερε το χαιρετισμό του δημάρχου κ. Σταύρου Χριστοπούλου και αφού ευχαρίστησε το Σύνδεσμο για την πρωτοβουλία της εκδήλωσης, έκανε μια μικρή αναδρομή στο ιστορικό κατασκευής του μνημείου. Επεσήμανε τον αγώνα του αείμνηστου λογοτέχνη Θ. Κ. Τρουπή στην δημιουργία αυτού του έργου και την τεχνική βοήθεια που πρόσφερε ο ίδιος και ο Ν. Θ. Τρουπής (Αλούπης).

Στη συνέχεια έγινε αναφορά στη μάχη από τρία μέλη του ΔΣ του Συνδέσμου (Χ. Ι. Μαραγκό, Ν. Αρ. Τρουπή και Θ. Γ. Τρουπή), με βάση τα κείμενα που επιμελήθηκε ο πατριώτης στρατηγός ε.α. Χ. Αθ. Μαραγκός, που έχει ασχοληθεί με το θέμα. Λεπτομέρειες για το ιστορικό αυτό γεγονός και τις εκδηλώσεις του Συνδέσμου έχουν δημοσιευθεί στην εφημερίδα "Αρτοζήνος" και έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα servou.gr (στην κατηγορία "ιστορικά"), από τους πατριώτες Ν. Παπαγεωργίου, Χ. Αθ. Μαραγκό και Ι. Στ. Βέργο. Για το λόγο αυτό, η αναφορά μας στην ομιλία θα επικεντρωθεί σε ορισμένα μόνο σημεία.

Είπαν, μεταξύ άλλων, οι ομιλητές:

-Ο χώρος που βρισκόμαστε είναι γνωστός με το όνομα "της Γριάς ο Σωρός". Ο τόπος που έγινε η ιστορική μάχη είναι "της Γριάς το διάσελλο", που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα ΝΔ από το σημείο αυτό, νότια της «Μακριαρράχης» και βόρεια του χωριού Λυκούρεση, ακριβώς στη μέση του χειμάρου Γκούρα, όπου σήμερα υπάρχουν τα ερείπια του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου. Εδώ, πριν από 60 χρόνια, υπήρχε σωρός από πέτρες, "το ανάθεμα της Γριάς", που καταστράφηκε όταν το 1950 έγινε η διάνοιξη του δρόμου. Αρκετά χρόνια αργότερα με πρωτοβουλία του λογοτέχνη Θ. Τρουπή και τη βοήθεια άλλων πατριωτών, ξανάγινε ο σωρός από πέτρες και δίπλα φτιάχτηκε το Ηρώο. Έτσι διαμορφώθηκε ο κατάλληλος χώρος και πριν 10 χρόνια έγινε για πρώτη και μοναδική φορά η εκδήλωση σε ανάμνηση της "Μάχης του Σέρβου". Η ιστορία της "Γριάς" και ο λόγος που έγινε το ανάθεμα, σύμφωνα με την παράδοση, είναι σε όλους γνωστή και δεν υπάρχει λόγος να την αναφέρουμε. Στην πραγματικότητα όμως η "κακιά Γριά" φαίνεται πως ήταν δημιούργημα της φαντασίας των Σερβαίων προγόνων μας, που ήθελαν να ενσαρκώσουν στο πρόσωπο της τον κακό, τον υπαίτιο, τον κατακτητή, τον Φράγκο, τον Βενετό τον Τούρκο... Αυτόν που δεν μπορούσαν αμέσως να τιμωρήσουν να εκδικηθούν. Και τον καταριόσαντε με αυτό τον τρόπο, δημιουργώντας το σχετικό μύθο. Οι πέτρες του αναθέματος εμπεριείχαν, εκτός του μίσους για τους εχθρούς της Πατρίδας, την εκδίκηση για τους αδικοχαμένους πατριώτες αλλά και την ελπίδα για την λευτεριά για την νίκη. Αυτός ο χώρος μας θυμίζει τις υποδουλώσεις τις καταστροφές, τους αγώνες. Μας θυμίζει την μάχη της Πρινίτσας, την Μάχη του Σέρβου και όλους τους αγώνες του Έθνους, όλους τους ήρωες αλλά και τις ηρωίδες του ιστορικού χωριού.

-Την 12ην Μαΐου ο Δήμος Κανελλόπουλος αναφέρει από την Ανδρίτσαινα προς την Διοικητική Επιτροπή σχετικά με την κίνηση του αποσπάσματος των τουρκοαιγυπτίων:

"...εις τας 9 τρέχοντος πάλιν, οι εχθροί μας παρρησιάζονται οι ερχόμενοι από Πάτρα, εν μέρος από τις Άκοβες εις του Καλλιάνη και άλλο μέρος εις Λαγκάδια, Σέρβου και Ζυγοβίστι, ώστε βλέποντάς τους ο κόσμος, απέρασεν όλη η Καρύταινα εις τα εδικά μας μέρη, και εχθές εβρισκόντουσαν οι εχθροί εις της Δημητσάνας τον κάμπο..."

Αλλά και ο Δημήτριος Δηληγιάννης, που την 11ην Μαίου πέρασε από την Κερπινή ενημέρωνε για την κατάσταση τον Γενικό Αρχηγό.

"...οι εχθροί έως πέντε χιλιάδες το Σάββατον (8 Μαίου) εκατέβηκαν εις της Κυράς το Γεφύρι και την Κυριακήν έγιναν δύο κολώνες, η μία απέρασεν εις Πέρα Μεριά και η άλλοι στα Λαγκάδια και το κατέστρεψαν αυτό το μέρος...".

Η αναφορά του Πλαπούτα, της 12 Μαΐου προς την Διοικητική Επιτροπή, σχετικά με την κατάσταση και την διεξαγωγή της μάχης στο διάσελο της Γριάς, αναφέρει μεταξύ των άλλων:

"... Καθώς την δευτέραν πρωί απερνώντας εν Σώμα από αυτούς, περίπου των χιλίων πεζών και ιππέων εις το διάσελον της γριάς, και εκινήσαντες δια τα μέρη τούτα ήλθον εις το Λυκούρεσι και συναντήθηκα με αυτούς εις του Σέρβου από κάτω, με τους οποίους ετουφεκίσθημεν και όσον ημπορέσαμε τους αντισταθήκαμε πέρνωντας τους περίπου των πέντε χιλιάδων προβάτων όπου είχαν παρμένα, μερικά αλογογελάδια, εμποδίζοντας ακόμη και όσα άλλα εκ του πλησίον ημπορούσαν να πάρουν. Εσκοτώθηκαν από αυτούς μερικοί, από τους οποίους έμειναν τρεις τέσσεροι, και ακολούθως πάλιν τουφεκιζόμενοι οι μισοί απέρασαν εις τον κάμπον Δημητζάνας. Εγώ δε μ' όσους περισσοτέρους ιμπόρισα εις Ζάτουνα, με απόφασιν οπού να έλθουν εις Δημητζάνα και Ζάτουνα να τους βαρέσωμεν. Αλλ´αυτοί από εκεί οπού ετοποθετήθησαν το εσπέραν ανεχώρησαν κατ ευθείαν δια την Τριπολιτσά...".

Το μέγεθος του πανικού των Αιγυπτίων, αφήνει να εννοηθεί και ο Πλαπούτας στη συνέχεια της αναφοράς του προς την Διοκ. Επιτροπή, όταν αναφέρεται στον Τουρκο καβαλλάρη που έχασε τον δρόμο του και συνελήφθη στην περιοχή της Στεμνίτσας.

"...Ταυτοχρόνως όμως ένας Τούρκος καβαλάρης, χάσας τον δρόμον επήγε στην Στεμνίτζαν και εκεί επιάσθη από τους ιδίους στεμνιτσιώτες, όστις ομολόγησεν πως ο Ιμπραήμ ζή και ήλθεν εις Τριπολιτζάν, ο αριθμός των στρατιωτών του είναι έως δέκα χιλιάδες .Έχει σκοπόν δια να φέρει και τους λοιπούς από τα κάστρα και να κατέβει στο Άργος και να σταθή εκεί έως ότου να του έλθη η αρμάδα του και τότε να βαρέση τα νησιά. Ο δε Κιουταχής και Χουσεϊν μπεης εσκοτώθηκαν, έχει μαζί του τον Βεϊζούλαγα λαλιώτη και έναν άλλον από Πάτρας..."

Το Τάμα.

Οι Σερβαίοι άσχετα με την έκταση που δόθηκε στην μεγάλη αυτή επιτυχία τους αντελήφθησαν ότι υπερέβησαν κατά πολύ τις δυνατότητες τους κατά την μάχη και επόμενο θα ήταν να αποδώσουν την νίκη τους, «θεία χάριτι»! Πρέπει να πίστεψαν ότι το αίσιο αποτέλεσμα επήλθε κατόπιν, «άνωθεν βοηθεία». Πιστεύεται ότι μετά την απελευθέρωση οι Σερβαίοι, θέλοντας να εκδηλώσουν την ευγνωμοσύνη τους και να τιμήσουν τους αγωνιστές τους, τους ήρωες, τους νεκρούς τους, ανήγειραν στο σημείο της μάχης μικρό ναό αφιερωμένο στον υπέρμαχο Άγιο Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο, των πιστών υπερασπιστή. Δεν υπάρχει άλλη δικαιολογία, άλλη σκέψη για την επιλογή της θέσεως. Παρατίθεται αυτή η άποψη, γιατί σύμφωνα με την αναφορά του Πλαπούτα και την εξέταση του εδάφους, το σημείο προσβολής της φάλαγγας, ταυτίζεται με την θέση που ευρίσκονται σήμερα τα ερείπια του Ιερού Ναού. Η δε μεγαλειώδης νίκη των Σερβαίων σύμφωνα με την ανάλυση των δυνατοτήτων των αντιπάλων και του επιτευχθέντος αποτελέσματος μόνο σε θαύμα μπορεί να αποδοθεί. Ξεπλήρωσαν το τάμα τους προς τον μεγάλο στρατηλάτη οι ευσεβείς κάτοικοι του χωριού αλλά μετά από μερικά χρόνια τα νερά του ρέματος κατέστρεψαν τον Ναό. Έτσι οι φιλότιμοι Σερβαίοι, τριακόσια μέτρα βορειοανατολικά στην νότια, μεσημβρινή πλευρά του υψώματος Μακριά Ράχη, έχτισαν άλλο μικρότερο Ναό. Σε περίοπτη θέση, φτωχικά χτισμένος με ξερολιθιά ο νεότερος Ναός του Αγίου Γεωργίου, κράτησε, διαφύλαξε μέχρι πρόσφατα, το μεγαλείο και την δόξα του παλαιού Ναού. Η εορτή του για πολλά χρόνια ήταν το σημαντικότερο θρησκευτικό, πατριωτικό και κοινωνικό γεγονός. Η προετοιμασία, η καθολική συμμετοχή, τα γλέντια, φιλικά, οικογενειακά, πατριωτικά. Σήμερα είναι ένας ερειπιώνας. Σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει ούτε σαν Αγιώνυμο".

"Επίλογος.

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος κατεβλήθη προσπάθεια αμοιβής των Αγωνιστών εκ μέρους του νεοσύστατου κράτους. Από του Σέρβου μόνον 14 υπέβαλλαν αιτήσεις αποζημιώσεως. Απ' αυτούς η Επιτροπή κατέταξε έναν αξιωματικό Δ΄ τάξεως, δύο υπαξιωματικούς Α΄ τάξεως, τέσσερις υπαξιωματικούς Β΄τάξεως, τέσσερις στρατιώτες και τρεις αταξινόμητους. Δυστυχώς δεν υπάρχουν Μητρώα Αγωνιστών, για κάθε περίπτωση για την κάθε μάχη, αναλογικά όμως όπως φαίνεται από τον πληθυσμό του κάθε χωριού και από τον τρόπο στρατολογίας, ο οποίος προέβλεπε την καθολική συμμετοχή των κατοίκων, το Σέρβου είχε μεγάλη προσφορά στον Αγώνα αλλά ελάχιστες ή μηδαμινές απαιτήσεις. Στις αιτήσεις τους φαίνεται το μεγαλείο των ηρώων. Αναφέρει ο αξέχαστος Γεώργιος Μπακράτζης στην αίτησή του.

"...Επέστρεψα με πολλές πληγές και ακρωτηριασμένος, να με ανταμείψετε κατά αναλογία των αγώνων μου".

Ήρωα Μπακράτζη. Ήρωες πατριώτες.

Το χωριό είναι περήφανο για σας. Τα Κατορθώματα σας, οι Θυσίες σας, η Προσφορά σας προς την Πατρίδα φυλάσσονται στο Ιστορικό Αρχείο του Έθνους, για να διδάσκουν εις τους αιώνες τους λαούς, τους αγώνες που απαιτούνται για την απόκτηση της Ελευθερίας. Οι αναφορές όλων σας και σήμερα ακόμη είναι επίκαιρες, δεν καλύπτουν μόνον την περίοδο του 21, αλλά όλες τις εποχές και όλους τους πατριώτες μας, που έπεσαν για την πατρίδα: στα Γιαννιτσά, στη Μανωλιάσα, στο Μπόγραδετς, στη ΤΖουμαγιά, στο Αβγκίν, στο ύψ. Αλ-Μπανάζ, στον Σαγγάριο, στην Μ. Ασία, στο Κατσιλούκ, στο Καρακογιού, στο Καλέ-Γκρότο, στο Κιρέζ Ογλού Ντάγ, στη Μπίγλιστα, στο Κιάφε Λουζίτ, στο Σιρακούτ, στις Μουρνιές και αυτούς που πέθαναν από τις κακουχίες των πολέμων στα Στρατιωτικά Νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, των Πατρών, του Ναυπλίου, της Τριπόλεως, αλλά και εκείνους που ακόμη δεν έχει προσδιορισθεί η τοποθεσία του θανάτου τους".

Αιωνία η μνήμη των αθανάτων πατριωτών.

Kerasma_2 Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας, εψάλη ο Εθνικός Ύμνος και οι πατριώτες προσήλθαν για ένα ποτό, στο χώρο που είχε διαμορφωθεί. Η οικογένεια του "τσέλιγκα και δασκάλου" Γιάννη Κ. Ρουσιά, που όλα τα μέλη της συμμετείχαν στην εκδήλωση και βοήθησαν σε ότι τους ζητήθηκε, πρόσφερε εξαιρετικές δίπλες και χωριάτικο χαλβά. Επίσης η γραμματέας του Ομίλου "Γκούρα" Μαρίνα Διαμαντοπούλου -Τρουπή είχε φτιάξει πεντανόστιμες τηγανίτες και ο Σύνδεσμος είχε φροντίσει για τα ποτά και πρόσφερε γλυκά της περιοχής.

Ο Αρτοζήνος (πάνω), όπως φαίνεται από της "Γριάς το Σωρό" και το φαράγγι της Γκούρας (κάτω), με πολύ πράσινο και πανέμορφα ανθισμένα σπάρτα.

Μπορεί να μην προσφέρθηκε πλήρες γεύμα, λόγω οικονομικών δυσχερειών του Συνδέσμου, αλλά όλες αυτές οι λιχουδιές ήταν ...κάτι παραπάνω. Παράλληλα με τα ποτά, άρχισε και ο χορός με δημοτικά τραγούδια, με μεγαφωνικό σύστημα, που είχε επινοήσει ο γραμματέας του Συνδέσμου και expert στα ηλεκτρονικά, Ν. Αρ. Τρουπής. Χόρεψαν και γλέντησαν σχεδόν όλοι, με δημοτικά τραγούδια που αντιλαλούσαν στις πλαγιές και στις ρεματιές της περιοχής του Αρτοζήνου. Διακρίθηκαν για τις χορευτικές τους ικανότητες ο πατέρας Σωτήριος με τον πρόεδρο του Τοπικού και ψάλτη Γιάννη Σχίζα και η πολυμελής οικογένεια του Γιάννη Κ. Ρουσιά. Οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου ευχαρίστησαν τους πατριώτες που προσήλθαν στην εκδήλωση και ευχαρίστησε την οικογ. του Γιάννη Κ. Ρουσιά και τη Μαρίνα Τρουπή για τις νοστιμιές που πρόσφεραν. Συγχαρητήρια επίσης αξίζουν και στον πρόεδρο του Τοπικού Γιάννη Σχίζα, που φρόντισε να "ζωντανέψει" τα γράμματα και να επιμεληθεί γενικά το Ηρώο.

Η Μάχη στου Σέρβου

Η Μάχη στης Γριας το Σωρό

2000 Η εκδ'ηλωσηστυης Γριάς το Σωρό.

Χ. Ι. Μαραγκός.

Σχετικό κείμενο για την εκδήλωση στης "Γριας το Σωρό", πορείτε να διαβάσετε και στο προσωπικό blog της Μαρίνας Διαμαντοπούλου-Τρουπή. http://m-diamantopoulou.blogspot.com